گفته می شود زمانی پایگاه نظامی ساسانیان بوده و حالا کودکان بمپوری در آن بازی می کنند. عصرها روی دیواره های کم جان و کوتاه شده قلعه می نشینند و غروب خورشید را در پشت نخلستان های شهر نگاه می کنند. کودکان بمپور روزگارشان در بازی زیر آسمان آبی پر رنگ سیستان و بلوچستان و درون قلعه می گذرد، دنبال یکدیگر می دوند و روی خرابه هایی از تاریخ، بزرگ می شوند.
بمپور یکی از جاذبه های تاریخی شهرستان ایرانشهر در سیستان و بلوچستان است. قلعه ای که خاک آن هر ساله بر اثر باران شسته می شود و کاسه و کوزه هایی که در دل آن آرام گرفته اند، نمایان می شوند تا خودی نشان دهند. به همین دلیل است وقتی وارد محدوده قلعه می شوید خورده سفال های بدون لعاب و لعاب دار را در اطراف پاهایتان می بینید.
از افسانه اسفندیار تا شهر آخر
در برخی از افسانههای محلی بمپور را مربوط به بهمن «پسر اسفندیار» میدانند که اول بهمن پور بوده و به مرور زمان به بمپور تبدیل شده است. همچنین بر اساس اظهار نظر بسیاری از کارشناسان و به استناد کتب تاریخی در قدیم الایام، این محل را بن پهل مینامیدهاند که به معنی شهر آخر است.
گفته می شود، بمپور بارانداز میان شرق و غرب بوده است. تبادلات تجاری میان شوش و ایلام در غرب و سندِ پاکستان، افغانستان و هند در اینجا انجام میشده و روزگاری مقر حکمرانی بلوچستان بوده است.
این قلعه روی یک تپه مصنوعی و با خشت خام و گل رُس ساخته شدهاست. فرمانده یک سپاه بسیار بزرگ دستور میدهد که خاک را بار اسبها کنند و زمانی که از این منطقه رد میشوند، دستور میدهد که خاک ها را خالی کنند و به این ترتیب یک تپه حدود 80 متر به وجود میآید و قلعه بمپور روی آن ساخته میشود.
ديوارهاى غربى و شرقى در هر رأس داراى برج هاى استوانهاى است. از چهار برجك ديده بانى تنها دو برجك آن به ارتفاع 2 متر باقى مانده است. در داخل قلعه يك رديف از اتاق هاى چسبيده به ديوار قلعه براى امور مختلف در نظر گرفته شده است. يك حلقه چاه نيز در داخل آن وجود دارد.
درباره تاریخ بنای این قلعه شک و تردیدهایی وجود دارد و با قاطعیت نمی توان قدمت آن را تعیین کرد. بنا بر برخی اسناد تاریخی، نادر شاه اجازه ساختمان این قلعه را به شخصی به نام نصیر خان داده است، اما مسلم است که بنای این قلعه از زمان افشاریه کهن تر است.
به گفته کامبیز مشتاق گوهری- مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، قلعه بمپور اثر تاریخی بسیار مهمی در «چاه حسینی» است، منطقهای که اگر کاوش شود معادلات باستانشناسی شرق را دگرگون میکند.
او خروج سیستان و بلوچستان از انزوا و افزایش شهرت این استان ر درا ثبت آثارتاریخی و طبیعی آن در فهرست میراث جهانی یونسکو می داند، به همین دلیل تا کنون دو پروندهی شهر سوخته و کویر لوت وارد فهرست جهانی شده و چهار پروندهی دیگر به ترتیب شامل «آسبادها»، «سنگنگارههای درهی نگاران و منطقهی سراوان»، «کوه خواجه» و «قلعهی بمپور» برای ثبت آماده است.
