همدان، اولين پايتخت نخستين تشکيلات حکومتي در ايران بوده، که در آن دوره هگمتانه ناميده ميشدهاست.آثار مکشوفه از تپه باستاني هگمتانه و نيز کتيبههاي گنج نامه آثاري از آن زمان ميباشند.موقعيت استان همدان از نظر اقليمي وطبيعي كه آن را جهت فعاليتهاي كشاورزي ودامداري مناسب نموده و سبب شده اين منطقه محل استقرار ونشو و نماي تمدنهاي باستاني باشد .وجود تعداد قابل ملاحظه اي از تپه های باستاني ماقبل تاريخ در نقاط مختلف استان دليل بر اثبات اين مدعا است .نتايج مطالعات وكاوشهاي تپه گيان نهاوند نشان ميدهد كه مردمان ساكن در استان در 6هزار سال پيش از فرهنگ وتمدن نسبتاً پيش رفته اي برخوردار بوده اند چنانچه ظروف سفالين منقوش بدست آمده از آنان از لحاظ هنري وصنعتي در سطح والايي قراردارد .همچنين كاوشها وبررسيهاي مختصر صورت گرفته بر روي تپه هاي باستاني نقاط مختلف استان نشان دهنده گسترش تمدنهاي پيش از تاريخ در نقاط مختلف واستمرار آنها طي چندين هزارسال مي باشد
شهر همدان شهری کوهستانی است و در ارتفاع 1818 متری از سطح دریا واقع شده است. این شهر در دامنه رشته کوه الوند قرار دارد و تا مرزهای شرقی استان همدان کشیده شده است. تابستان همدان معتدل و زمستان طولانی، سرد و برفی دارد.
شهرستان همدان دارای دو بخش«مرکزی» و «شراء»، چهار شهر و نه دهستان است.
این شهر یکی از مهم ترین شهرهای تاریخی- فرهنگی و توریستی ایران است. آرامگاه بوعلی سینا نماد این شهر به شمار می رود. محوطه بزرگ میدان مرکزی شهر همدان به لحاظ طراحی با نقشه شعاعی مشهور است و در نوع خود در جهان کم نظیر است. کارخانجات، شهرک های صنعتی و صنعت گردشگری اقتصاد شهر را تشکیل می دهند. این شهر به واسطه وجود مراکز تاریخی، باستانی، مذهبی و طبیعی و صنایع دستی نظیر سفال، سرامیک، چرم، فرش، گلیم و جاجیم از مراکز جذب گردشگران است.
زبان مردم همدان، فارسی پهلوی با لهجه همدانی است. زبان های ترکی، کردی و لری نیز در همدان رواج دارند. بیشتر مردم همدان شیعه اثنی عشری هستند.