نام صومعه سرا به قولي برگرفته از نام عارف قرن چهارم و پنجم هجري قمري (شيخ عبداله صومعي) است و به قولي ديگر وجود صومعه هايي كه دراين شهر بوده، علت اصلي اين نام¬گذاري بوده است.
اين شهر با موقعيت جلگه اي، يكي از شهرهاي تازه تاسيس يافته استان گيلان است كه در گذشته يكي از روستاهاي كسماء به شمار مي رفت و نسبت به آبادي هاي اطراف خود از اهميت كمتري برخوردار بود. اما امروزه به دلايل مختلف از جمله: موقعيت جغرافيايي آن كه از جهت غرب به ماسال شاندرمن و تالش دولاب و از شمال به انزلي و مشرق به رشت متصل است و همچنين عبور كانال آب بر فومن و نقش آن در آبياري اين شهرستان از روستاهاي اطراف خود پيش گرفته و به عنوان مركز شهرستان از اعتبار زيادي برخوردار است.
مردم صومعه سرا به گويش گيلكي (بيه پس) تكلم مي نمايد مرواربافي و كشاورزي از عمده فعاليت آنهاس. از مهمترين محصولات كشاورزي اين منطقه برنج، توتون و محصولات جاليزي را مي توان نام برد. پرورش كرم ابريشم و زنبور عسل نيز در اين شهرستان داراي موقعيت ممتاز كشوري است. در بخش منابع طبيعي و از نظر كاشت صنوبر و توليد چوب مقام اول را داراست ولي در زمينه دامداري و به دليل كم بودن وسعت رشد چنداني نداشته است.
جاذبه هاي گردشگري و تاريخي
تالاب هندخاله؛ نرگستن و سياه درويشان، باغات چاي و مزارع توتون، دهكده ييلاقي تنيان، پارك جنگلي سياه كوه، خرابه هاي قديمي گسكر هفت دغنان، منازه آجري گسكر، پل خشتي پردسر يا خشت پل، اثر باستاني مناره بازار و سيد خروسه
زيارتگاه ها اماكن مذهبي
مزار بي بي فاطمه (معروف به خيرالنسا)، بقعه پيرولي خان (محمود خوارزمي)، بقاع متبركه سيدجعفر، سيدمهدي، سيد زكي، سيد سلمان، سيدجلال الدين.