سیرجان در فاصله 175 کیلومتری جنوب غرب کرمان، بین کوه های مرکزی و کوه های شرقی زاگرس و در ارتفاع 1766 متری از سطح دریا قرار دارد. نواحی پست و هموار دشت کویر در غرب و دشت حاصلخیز قطبیه در شرق این شهرستان، بین سیرجان و بافت، قرار دارد. سیرجان دارای آب و هوای نیمه بیابانی است.
شهرستان سیرجان دارای دو بخش «پاریز» و «مرکزی»، چهار شهر «پاریز»، «زیدآباد»، «سیرجان»، «نجف شهر» و 10دهستان است.
این شهر از لحاظ جمعیت دومین شهر استان کرمان است که با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و قرارگیری در تقاطع محورهای مواصلاتی یزد- هرمزگان و کرمان–فارس همراه با موقعیت مهم تجاری، وجود کارخانجات، منابع معدنی، حفر قنوات متعدد و اراضی حاصلخیز یکی از شهرهای با اهمیت این استان به شمار می رود. اقتصاد مردم سیرجان را ایلات و عشایر در دست دارند. کشاورزی و فرآورده های دامی، صنایع دستی و قالی بافی، تبدیل سیرجان به منطقه ویژه اقتصادی و راه اندازی فرودگاه تاثیر فراوانی در اقتصاد این شهر داشته است. معماری این شهر صاحب یکی از بی نظیرترین نوع بادگیرهای ایرانی به نام بادگیر چپقی است. سیرجان، به سبب قدمت کهنی که دارد، مجموعه ای از ادوار مختلف تاریخ هنر ایران را در معماری خود گرد آورده است.
سيرجان بعد از اسلام و تا اواسط قرن دهم ميلادي شهر عمده و مركز بوده كه «شيراجان» هم گفته شده است.
سيرجان تقريبا در هشت كيلومتري مشرق شهر جديد سعيد‌آباد قرار داشته و در آن زمان والي كرمان نيز در همين محل مستقر بوده است.نام سيرجان در اصل «سيرگان» بوده و بناي آن را به بهمن پادشاه اشكاني نسبت مي‌دهند و در استيلاي عرب آن را معرب كردند و سيرجان ناميدند. شهرستان سيرجان در فاصله 75 كيلومتري جنوب غربي كرمان واقع شده و از شمال به شهرستان رفسنجان (230 كيلومتر) و شهر بابك (70 كيلومتر)، از جنوب به استان هرمزگان، از مشرق به شهرستان‌هاي بافت (129 كيلومتر) و بردسير و از مغرب به استان فارس محدود است.
سيرجان بين كوه‌هاي مركزي و كوه‌هاي شرقي زاگرس قرار گرفته و مهمترين ارتفاعات آن عبارتند از: كوه پنج، چهار گنبد، بيد خوان و كوه «عين البقر»، از نواحي پست و هموار اين شهرستان مي‌توان دشت كوير در غرب و دشت حاصلخير «قطبيه» را در شرق اين شهر نام برد كه بين سيرجان و بافت قرار دارد.
آب و هواي سيرجان نيمه بياني است. در تابستان نسبتاً گرم و خشك در زمستان سرد و در بهار همراه با بارندگي است. منشا اصلي بارندگي اين شهرستان توده هواي غربي و اثر هواي مرطوب اقيانوس هند است.
مهمترين رودخانه‌هاي سيرجان عبارتند از: تنگوئيه و رودخانه حسين‌آباد كه هر دو فصلي هستند.
پوشش گياهي و جانوري: گياهان جنگلي سيرجان بيشتر در زمينه قليچ، تاغ و انواع گون (كتيرا) است حيوانات اين منطقه در كوهستان‌ها روباه، گرگ، كفتار، پلنگ، قوچ و ميش «كل» و در دشت‌ها آهو، گور خر و پرندگاني از قبيل: كبك، سينه سياه و تيهو هستند.
مهمترين ايلات سيرجان عبارتند از: افشار، ارشلو، قرايي، بچاقچي و شول در اراضي حاصلخيز قطبيه آثار خرابه‌هاي قلعه سنگي كه برروي صخره‌اي بنا شده است ديده مي‌شود كه قدرت نظامي فوق‌العاده‌اي داشته و اعراب سيرجان را مركز حومت ايالت كرمان قرار داده بودند.
اقوام و ایلات مختلفی در این شهر سکونت دارند. زبان غالب مردم سیرجان فارسی است و عشایر در این منطقه به زبان ترکی سخن می گویند. مذهب بیشتر مردم سیرجان شیعه است.
شهر جهانی گلیم
سال ثبت 2017
سیرجان شهری کوچک از استان کرمان، واقع در جنوب ایران است. با وجود واقع شدن در نزدیکی کویر لوت، این شهر آب و هوای معتدلتری نسبت به شهرهای دیگر استان دارد. این شهر با تاریخچهای که به ماقبل اسلام میرسد، دارای آثار باستانی مانند قلعه سنگی میباشد که در محل شهر قدیم سیرجان واقع است. سیرجان که در میانه راه تهران-بندرعباس واقع شده نقش مهمی در اقتصاد و صنعت ایفا میکند و از دهه هفتاد شمسی تبدیل به منطقه ویژه اقتصادی شده است. همچنین این شهر با جمعیتی حدود سیصد هزار نفر، محصولات قابل توجهی در حوزه صنایع دستی دارد. در سال 2017 میلادی گلیم سیرجان در فهرست شهرهای جهانی صنایع دستی ثبت گردید. گلیم گونه ای فرش مانند است که معمولا توسط عشایر بافته میشود. تعداد بافندگان گلیم در این شهر حدود دوازده هزار نفر میباشد.
گلیم قدیمیترین روش فرش بافی است و در سیرجان از روشهای متفاوتی در بافت آن استفاده میشود. مانند گلیم شیریکی پیچ که بخاطر استفاده هر بافنده از سلیقه شخصی، بدون مشابه است. نقوش، ترکیب بندی و رنگهای هر محصول غیر تکراری هستند چرا که اندیشه و احساس شخصی هنرمند را که الهام گرفته از احساسات، نشانههای ذهنی و تقلیدی برگرفته از طبیعت،محیط، باورها، عقاید، عادات و سنتهاست نشان میدهد.
مقدار صادرات گلیم سیرجان 80 درصد تولید تخمین زده میشود.
