ردیف موسیقی ایرانی

26
ردیف موسیقی ایرانی

موسیقی ایران، با نام ­های موسیقی سنتی ایرانی، موسیقی کلاسیک ایرانی و گاهی با عنوان موسیقی دستگاهی شناخته می ­­شود. در حقیقت این هنر طی سال­ها سینه به سینه و از استاد به شاگرد منتقل می­شده و آنچه که امروزه تحت عنوان موسیقی سنتی ایران در دسترس ماست حاصل ممارست، فداکاری و تلاش مردان و زنان بزرگی است.

مناطقی مانند افغانستان، پاکستان، ترکیه، ارمنستان، جمهوری­ آذربایجان و یونان از جمله کشورهایی هستند که متاثر از موسیقی ایران بوده­ اند و در گذر زمان آنها نیز بر موسیقی ایرانی تاثیر گذاشته ­اند. ردیف­ های موسیقی اصیل به عنوان نخستین پرونده ی مستقل ایران در فهرست میراث معنوی جهانی در سال 2009 (مهر ماه 1388) ثبت شده است.

پیشینه ی این هنر در ایران به سال­ های قبل از میلاد می­رسد. مهرنگاره ی کشف شده از تپه ی چغامیش دزفول، با قدمت 3400 سال، دسته ­ایی نوازنده را نشان می­دهد که هر کدام مشغول نواختن سازی هستند چنگ، شیپور و تنبک سازهای نقش شده در این اثر است. کشف این سنگ ­نگاره و آثار مشابه دیگر در این خطه گواه فعال بودن خنیاگران (نوازندگان) بسیاری در ایران کهن است. از منظر تاریخی، موسیقی ایران را به دوران پیش از اسلام و پس از اسلام طبقه­ بندی کرده­ اند. موسیقی سنتی ایران از دستگاه ­ها، مقام ­ها، گوشه ­ها، آوازها و فرم ­های منحصر به فرد خود ساخته شده که امروزه شامل هفت دستگاه و شش آواز است. دستگاه شور، دستگاه سه­ گاه، دستگاه چهارگاه، دستگاه همایون، دستگاه ماهور، دستگاه نوا و دستگاه راست پنج­گاه، "هفت" دستگاه ردیف موسیقی سنتی ایرانی هستند.

آوازها را همچنین می­توان یک دستگاه کوچک و مختصر در نظر گرفت؛ آواز ابوعطا، آواز دشتی، آواز افشاری، آواز بیات­ترک، آواز اصفهان، آواز بیات­کرد و آواز شوشتری از معروف ترین آوازهای این مرز و بوم است. از مهم ترین سازهای ایرانی می­توان به موارد زیر اشاره کرد: نی، سرنا، دف، طبل، کرنا، تار، سه تار، نی­انبان، دودوک (بالابان)، دو تار، کمانچه، قیچک، قانون، شورانگیز، تمبک، عود، دایره، دهل، نقاره، قره­نی، دیوان و زنگ. مناطق و اقوام مختلف ایران نیز هر کدام موسیقی مخصوص و ویژه ی خود را دارند؛ موسیقی کردی (از قدیمی­ترین موسیقی ­های دنیا)، موسیقی بلوچی، موسیقی ترکی آذربایجان، موسیقی بختیاری، موسیقی خراسان، موسیقی قزوین، موسیقی جنوب ایران، موسیقی گیلکی، موسیقی مازندران، موسیقی لرستان، موسیقی تالش، موسیقی بندری، موسیقی ایلامی، موسیقی قشقایی و موسیقی محلی فارس از موسیقی ­های مطرح بومی محلی ایران است.   

برچسب‌ها

میراث ناملموس

افزودن دیدگاه جدید