تفرشی دوزی ((مرکزی))

تفرشی دوزی ((مرکزی))

تفرشی دوزی ((مرکزی))

0

شکل­ گیری یک رودوزی سنتی برای اولین بار در شهرستان تفرش در دوران قاجار منجر به شهرت آن به نام تفرشی­ دوزی شد. از آنجا که در آغاز از این دوخت بسیار ساده و زیبا برای دوختن نقوشی بر حاشیه‌ی عبا و قبای درویشان بهره می­ جستند، تفرشی­ دوزی را با نام دوریش­ دوزی نیز می­ شناسیم.

سوزن­ دوزی سنتی تفرشی، که نام سوم این رودوزی سنتی و اصیل ایرانی است، در مقایسه با دیگر رودوزی­ های ایران شیوه‌ی کار، طرح­ها و نقوش بسیار ساده، عموماً هندسی، نه چندان پرکار­، و در عین حال چشم ­نوازی دارد که بیشتر به شکل حواشی عریض بر روی پارچه دوخته می­ شود. انتخاب پارچه برای تفرشی­ دوزی نیز کاملاً به نوع تار و پود آن پارچه بستگی دارد؛ چرا که سوزن­ دوزی تفرشی اساساً با شمارش تار و پود و از طریق دخل و تصرف در بافت پارچه صورت می ­گیرد. 

از همین رو، معمولاً زنان هنرمند تفرشی پارچه­ هایی گونی باف که تار و پود در آنها کاملاً قابل­ تشخیص است را برای تفرشی­ دوزی انتخاب می­ کنند. به جز این خصیصه هنرمندان این خطه برای انتخاب پارچه‌ی تفرشی­ دوزی محدودیت خاص دیگری قائل نیستند. اکثر نقوشی که در این هنر کاربرد دارد تماماً ذهنی و اصولاً هندسی است. نخ­ هایی که برای این رودوزی استفاده می­شود از انواع مختلف از جمله نخ عمامه، دمسه و ابریشم تشکیل می­ شود که آن را به­ وسیله‌ی سوزن و با استفاده از انگشتانه، برای جلوگیری از آسیب دیدن انگشت، بر روی پارچه می­ دوزند.

دو شیوه‌ی اصلی کار در تفرشی­دوزی وجود دارد که یکی بر اساس شمارش تار و پودهاست که با دوخت چند ردیف از بخیه های درشتی به نام شلال به صورت افقی و عمودی و ایجاد نقوش کنگره دار آغاز می­شود. سپس، زنجیره­ دوزی، تکرار دوخت مرحله‌ی نخست، زنجیره­ دوزی مجدد و رودوزی نهایی سایر مراحل این نوع از تفرشی­دوزی را شکل می­ دهد.

در نوع دوم، اساس کار شمارش تار و پود و سپس کشیدن تارها به صورت منظم به منظور ایجاد فضاهای هندسی توخالی با ابعاد مشخص است که سپس آنها را با نخ ابریشمی هم­رنگ پارچه پر می­کنند و روی آن با رنگی متفاوت به تزیین می­پردازند. از این رودوزی در مواردی چون تزیین لبه­ های بقچه، کوسن، چادرشب، لبه‌ی پرده و نیز در لبه‌ی روسری و دامن­ استفاده می­ شود.


افزودن دیدگاه جدید