گلیمچه های سنتی متکازین ((مازندران))

گلیمچه های سنتی متکازین ((مازندران))

گلیمچه های سنتی متکازین ((مازندران))

23

متکازین از جمله مهم ترین روستاهای مازندران است که از تنوع و گوناگونی دست­بافت­ های سنتی برخوردار است. گلیم، گلیمچه، جاجیم، چادرشب، ساچیم (نوعی پارچه­ پشمی)، چمنتا (نوعی خورجین)، چوقا (نوعی پارچه)، سفره و ساق­ پیچ مهم­ ترین فرآورده و دست­ بافت­های سنتی متکازین است. با این حال گلیمچه ­های سنتی روستای متکازین در مقام مقایسه از دیگر دست­ بافت­ های سنتی این روستا معروف­ تر و مرغوب­ تر است. نشانه­ ها و نقوش تصویری به­ کار رفته در این فرآورده هنری و کاربردی، اصلی ­ترین عامل در هویت ­بخشی، اصالت و تمایز آن از سایر دست­ بافت­های سنتی دیگر نواحی ایران است به ­طوری که این محصول همواره به ­دلیل مرغوبیت در طرح و بافت متقاضیان بسیاری داشته است.

بافندگی در روستای متکازین فعالیتی زنانه است که اغلب در فصول سرد سال و در ایام فراغت زنان از فعالیت­ های کشاورزی و باغداری انجام می­ شود. این گلیمچه­ ها بر روی دستگاه پارچه ­بافی به ­شیوه دو­وردی تولید می­ شود. این محصول در مناطق مختلف مازندران با نقش­ ها، طرح­ ها و نام­ های متفاوت تولید می ­شود، اما در نهایت شیوه ­ی تولید یکسان است. طول این گلیمچه از 100 تا 150 سانتی­متر و عرض آن از 60 تا 90 سانتی­متر متغییر است . بافندگان برای داشتن گلیمچه ­ای با عرض بیشتر قطعات آن را از طول (پهلو) به هم می­ دوزند. رنگ­ های مورد استفاده برای بافت شاد و متنوع ­اند، مانند نخودی، قرمز، سبز، نیلی، سرمه ­ای، زرد و مشکی. امروزه رنگ زمینه گلیمچه ­ها لاکی رنگ است و مانند گذشته تنوع ندارد. از این بافته­ ها بیشتر به­ عنوان زیر­انداز، رختخواب ­پیچ، رویه­ کرسی، پادری و خورجین استفاده می­ شود.

نقش ­های گلیمچه متکازین کاملا سنتی است و بیشتر برگرفته از طبیعت پیرامون بافنده است. در بافت آنها نقشه کاربردی ندارد و در غالب مواقع هنرمند به ­صورت ذهنی انجام می ­دهد. نقش ­ها اغلب هندسی و انتزاعی است و به ­ندرت نقش خمیده، تصاویر طبیعت­ گرایانه و انسانی در آنها مشاهده می ­شود. حتی آنجا که بافنده تقلید و اقتباس از طبیعت را مبنای هنرآفرینی خود قرار داده با ذهنیتی تجریدی به نظاره و تقلید از طبیعت پرداخته است نقوش این گلیمچه ­ها بر اساس صورت ظاهر، نام محلی و اطلاعات سینه به سینه بافندگان به 5 گروه تقسیم می ­شود. 1-نقوش هندسی محض، که اصلی ­ترین نقوش تشکیل دهنده گلیم­ های منطقه است و شامل نقوش مربع، لوزی و مثلث است و ازمعروف ­ترین طرح­ های این گروه نقش چهار برج است که در گویش محلی به ­معنای چهار فصل است؛ 2-نقوش هندسی- طبیعی مانند نقوش ساده شده کوه و خورشید از جمله طرح­ های آن آفتاب تیر است که معنای شعاع آفتاب دارد؛ 3-نقوش هندسی- گیاهی از نقوش معروف این گروه دادداری است به معنای انبوه درختان؛ 4-نقوش هندسی - جانوری که از نقوش مطرح آن می ­توان به پنجوک(پای مرغ)، چنگلی(پنجه حیوانات) و هیلی (کندوی زنبور عسل) اشاره کرد؛ 5-نقوش هندسی ابزاری، از میان نقوش این گروه زلف عروس از همه مطرح ­تر است.


افزودن دیدگاه جدید