رشتی دوزی ((گیلان))

رشتی دوزی ((گیلان))

رشتی دوزی ((گیلان))

28

رشتی­ دوزی (قلاب­ دوزی رشت) یکی از دوخت­ های غنی و زیبای ایرانی است که پیشینه­ ای بس طولانی دارد و کارشناسان سابقه ی آن را 330 تا 550 سال قبل از میلاد ارزیابی کرده ­اند. در رشتی ­دوزی به وسیله ی قلاب­ های مخصوص روی پارچه ی ماهوت (نوعی فاستونی صددرصد پشم) با نخ­ های ابریشمی الوان نقوشی زیبا می ­دوزند.

در قرن پنجم میلادی که مصادف با دوران حکومت ساسانیان در ایران است منسوجات ایران به تمام دنیا صادر می ­شده و این پارچه ­ها به­قدری در اروپا شهرت داشته که اغلب برای روپوش قبر سلاطین و بزرگان اروپا از پارچه­ ها و قالی­ های ایرانی استفاده می ­شده است. یک قطعه پارچه ی قلاب­ دوزی که از عالی­ ترین پارچه­ های زمان ساسانی است در موزه ی آرمیتاژ نگهداری می ­شود. در دوران پس از اسلام در زمان حکومت صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه این هنر به اوج شکوفایی خود رسید و هنرمندان این رشته  آثار متعددی خلق کردند. این دوره­ ها در مجموع به پرکاری معروف است به ­نحوی که سوزن ­دوزان موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگ عامه، دینی و اقتصادی را پس از طراحی و نقش ­پردازی، قلاب­ دوزی می­ کردند. استادا­کاران این هنر همیشه برای زیباترشدن کار خود، قلاب­ دوزی را با سوزن­ دوزی تلفیق می­کنند که حاصل آن نقوش بسیار زیبایی است. در گیلان، ترسیم نقوش قلاب­دوزی اغلب ذهنی بوده و اکثراً نسل به نسل از قدیم منتقل شده است. نقوشی که بیشتر مورد توجه است و بازار بهتری دارد نقش ­های قدیمی کج بوته ای، نقشه ی ترنجی و گرد است.

قلاب ­دوزی به سه دسته تقسیم می­شود: 1- قلاب­ دوزی ساده که این روش شامل انجام عمل قلاب­ زدن پس از طراحی و نقش ­پردازی، با استفاده از نخ­ های ابریشمی رنگارنگ بر روی تمام سطح پارچه است؛ 2- قلاب­ دوزی به ­شیوه ی تکه ­دوزی، روشی است که در آن هنرمند پس از اجرای نقش روی زمینه ی ماهوت، به اندازه ی کادرهایی معین از ماهوت الوان برش و آنها را به ­طور برجسته در جای خود روی زمینه قرار می ­دهد و به پارچه ی زیرین متصل و بعد قلاب­ دوزی می­کند؛ 3- قلاب­ دوزی به شیوه ی معرق که زیباتر و پر­کار­تر از بقیه است و در این روش هنرمند، قطعات ماهوت رنگی را بر زمینه ی کار (مثلاً گلبرگ­ ها، برگ­ ها) می ­نشانند و به کمک قلاب دور آن را به پارچه اصلی قلاب­ دوزی متصل می­کنند. از انواع محصولات تولید شده با استفاده از هنر رشتی ­دوزی می­توان به رومیزی، روتختی، پرده، کوسن، زیر­لیوانی، کیف و ساک، روفرشی و.. اشاره کرد.


افزودن دیدگاه جدید