ده سلم

روستای دهسلم در 285 کیلومتری بیرجند و 85 کیلومتری جنوب غرب نهبندان قرار دارد . فاصله این روستا تا شهداد 210 کیلومتر است. 

دهسلم مهمترین آبادی در راه باستانی شهداد (خبیص) به نهبندان (نه) است. این راه از اهمیت تجاری بسیاری از پیش از اسلام تا 70 سال گذشته برخوردار بوده و تا هنگامی که کاروان های شتر کالاهای مورد نیاز را جابجا می‌کردند این مسیر یکی از مهمترین مسیرهای تجاری مابین کرمان، خراسان و مُکران بوده است. اِصطَخری، اِبن حوقَل و اَلمَقدسی از میان جغرافی دانان قدیم از این مسیر یاد کرده اند و جهانگردان قرون اخیر چون گالیندوی انگلیسی، زایلِر آلمانی، گابریِل و اِستِراتیل زوئراتریشی این مسیر را طی کرده اند. با توجه به آثاری که از گذشته در روستای دهسلم باقی مانده، قدمت آن به اندازه نهبندان تخمین زده می شود.

در مورد وجه تسمیه روستای دهسلم در اسناد و حافظه تاریخی مردم نقل و قول های متفاوتی ثبت و ضبط شده است. برخی بر این عقیده اند که این روستا نام خود را از یکی از سرداران ابومسلم خراسانی گرفته است. عده ای از اهالی روستا نیز معتقدند که در ابتدا دو برادر به نام های سلم و تور، قنات های این روستا را آباد کرده اند که دهسلم کنونی را سلم، آباد کرده و به ده سلم معروف شده است. بنا به روایتی دیگر اولین فردی که قنات این روستا را آباد کرده، احتمالا نامش سلم یا سلیم بوده که این روستا به دهسلم شهرت یافته است. در روستای دهسلم، صنایع دستی، به واسطه ورود گردشگران به این منطقه رشد قابل توجهی داشته است. از مهمترین فعالیت های صنایع دستی این روستا قالی بافی، قالیچه بافی، پارچه بافی، حصیربافی و انواع سوزن دوزی های سنتی  است.

ده سلم قناتی دارد که آب آن نسبت به دیگر روستاها بیشتر و نسبتا گرمتر است، شاخصه این روستا نخلستان های آن است که در کمتر جایی در شهرستان نهبندان دیده می شود. نخلستان آن در کنار ماسه های بیابان مناظر بسیار زیبایی را خلق کرده اند. در این روستا پرورش شتر، شغل اصلی اهالی است و به دلیل این که قنات روستا نسبت به روستاهای دیگر پر آب تر است، کشاورزی نیز رونق دارد و علاوه بر خرما، گندم، جو و پنبه هم در آن کشت می شود.

در روستای دهسلم ویژگی های بارز مناطق کویری نمایان شده و خانه های خشت و گلی و نخلستان های خرما 
جلوه هایی از زیبایی آن است. در گوشه ای از نخلستان خرمای آن و در بافت قدیم روستا، قلعه قدیمی دهسلم با نام قلعه محمدتقی خان قرار دارد. علاوه بر این قلعه، دو قلعه قدیمی دیگر هم با نام های شوره گز و بَکرآباد در نزدیکی دهسلم موجود هستند.