خانه امیرنظام گروسی (موزه قاجار)

خانه امیرنظام گروسی (موزه قاجار)

تبریز (شهر جهانی فرش)

خانه امیرنظام گروسی (موزه قاجار)

18
Few Clouds

 شهر تبریز در دوره قاجار، به خصوص سال‎های مشروطه و بعدها در دوره پهلوی، کشمکش‎های زیادی را به خود دیده است. یکی از یادگارهای دوره قاجار در این شهر، خانه امیرنظام گروسی است. امیرنظام با نام اصلی حسنعلی‌خان که از جمله سیاستمداران و بزرگان دوره ناصرالدین شاه بود در زمان پیشکاری خود در شهر تبریز عمارتی برپا کرد که روایت‎گر حال و هوای دوران قاجار است. اهمیت این خانه چنان است که ناصرالدین شاه قاجار، در سفرسوم خود به فرنگ توصیف آن را آورده است.

حسنعلی گروسی یکی از رجال برجسته ایران در دوره قاجار به شمار میآمد که در طول زندگی خود، جایگاههای مهم حکومتی داشته است. علاوه بر پیشکاری، مدتی هم سفیر ایران در فرانسه بود و در همین زمان بود که دستگاه ضرب سکّه را به ایران آورد. از جمله دیگر اقدامات مهم او تأثیرگذاری در جریان نهضت تنباکو بود که نقش مثبتی را ایفا کرد. اما در سالهای پایانی عمر به ماهان کرمان تبعید شد و در آن‎جا درگذشت. پس از امیر نظام، والیان آذربایجان در این خانه سکونت یافتند.

با توجه به اهمیت و ارزش تاریخی خانه امیر نظام، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در سال ۱۳۷۰ خورشیدی اقدام به خریداری عمارت کرد. پس از ثبت این خانه تاریخی در فهرست آثار ملی و انجام پروژه‎های حفاظتی و مرمتی بر روی آن، در نهایت در سال ۱۳۸۵ به عنوان موزه تخصصی دوران قاجار در شهر تبریز افتتاح شد.

ساختار عمارت امیرنظام در دو طبقه طراحی شده و زیربنایی معادل 1500 متر مربع دارد. فضای عمارت شامل دو حیاط است که یکی کارکرد اندرونی و دیگری بیرونی داشته است. هر دو حیاط را باغچههای پرگل و حوض‎های پر آب و کاشی‌کاری‎شده زینت داده‎اند. سقف ایوان عمارت با 16 ستون سرپا مانده است. پنجرههای طبقه بالای عمارت با شیشه‎های رنگی به سبک مشبک تزئین شده‎اند و نمای شمالی و جنوبی عمارت هم دارای تزئینات گچبری و آیینه‎کاری است.

   همانند سایر عمارت‎های ایرانی، در زیرزمین خانه امیرنظام حوضخانهای بزرگ وجود دارد که یکی از بخش‎های اصلی بنا را تشکیل می‎دهد. این حوض‎خانه ستوندار است و آجرکاری سقف آن به شیوه‎ای هنرمندانه اجرا شده است.

اما آنچه امروزه از تالارهای عمارت به چشم میآید، ویترین‎های موزه‎ای است. در طبقه اول تالار سکّه، تالار بافته، تالار چینی، تالار آبگینه، تالار موسیقی، تالار خاتم و تالار فلزات قرار دارد و طبقه دوم به تالار سنگ، تالار اسلحه، تالار رجال و فرامین و تالار معماری و شهرسازی اختصاص داده شده است.

عمارت امیرنظام گروسی یا موزه قاجار تبریز، در خیابان ششگلان شهر تبریز، جنب اداره صنعت، معدن و تجارت واقع شده است.

 


افزودن دیدگاه جدید