جشنی برای طولانی‌ترین شب سال

شب یلدا یا شب چله  یکی از زیباترین و بلندترین شب­‌های سال در ایران است که مراسم و جشن‌­های آن به فراخور منطقه از سنت­‌های خاصی پیروی کرده و به شیوه­‌های مختلفی برگزار می‌­شود. واژه یلدا به معنای زایش، زادروز و تولد و مراسم شب یلدا یکی از آیین های باستانی در ایران است که از گذشته تاکنون با جشن­‌هایی در بین همه اقشار با گِردهم آمدن و شب‌نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر در بیشتر نقاط ایران برگزار می‌­شود.

ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا، نخستین روز دی ماه، زمان بین غروب آفتاب آخرین روز از فصل پاییز (30 آذر ماه)، تا طلوع آفتاب نخستین روز از فصل زمستان (اول دی ماه)، بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین که مصادف با انقلاب زمستانی و تاریکترین شب در طول سال است را جشن می­‌گیرند. جشن انقلاب زمستانی در بین دیگر اقوام باستان نیز رایج بوده است. ایرانیان باستان پس از طی شدن این شب با این باور که فردای شب یلدا با طلوع خورشید و شروع اولین روز از دی ماه، طول روزها بلندتر و طول شب­ها کوتاه‌تر می‌شوند و تابش نور ایزدی فزونی می‌یابد و بر این اساس آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مِهر یا زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی با آداب ویژه برپا می‌کردند. در این شب مراسم مختلفی نظیر: خوردن میوه­‌هایی مانند هندوانه و انار، آجیل و شیرینی، طبخ غذای محلی، حافظ خوانی، گرفتن فال، شعرخوانی، شاهنامه خوانی و داستان خوانی که هر یک جنبه نمادین داشته و نشانی از برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند و دیگر سوم رایج در مناطق و شهرهای مختلف ایران برگزار می­‌شود.