آرامگاه حمدالله مستوفی

آرامگاه حمدالله مستوفی

قزوین

آرامگاه حمدالله مستوفی

30
Few Clouds

حمدالله مستوفی مورخ بزرگ دوره ایلخانان جایگاه ویژه‏‌ای درمیان مردم قزوین دارد. نسبِ حمدالله مستوفی به حُربن یزید ریاحی می‏‌رسد و سه کتاب شامل «ظفرنامه»، «تاریخ گزیده» و «نهضت‏‌القلوب» دارد و به دلیل احترام و علاقه مردم به او، بعد از فوتش در سال 750 هجری قمری برای این چهره فرهنگی آرامگاهی زیبا می‌سازند که درمیان مردم قزوین به دلیل بلندی و کشیدگی بنا و گنبد مخروطی شکلش به «گنبز دراز» یا «گنبد دراز» مشهور است.

حمدا... مستوفي مورخ شهير ايران در سال 685 هجري متولد و تا حدود سال 750 مي زيسته است. او در اوايل عمر از طرف خواجه رشيدالدين فضل ا... بهسمت مستوفي زنجان، ابهر و طارم منسوب گشته و پس از قتل خواجه در دستگاه وزارت خواجه غياث الدين محمد فرزند او راه يافته، مدت ها در سلك ملازمان او به سر مي¬برد تا اينكه در سال 720 هجري شروع به نگارش منظومه ظفرنامه كه به وزن بحر تقارب شامل هفتاد و پنج هزار بيت در تاريخ ايران از ابتداي اسلام تا عصر خويش نمود. اين كتاب در سال 735 هجري به اتمام رسيد. او سپس كتاب تاريخ گزيده را كه شامل منتخبي از جامع التواريخ رشيدي است به همراه اضافاتي از خود تأليف كرد. 

بنای کشیده و بلند «گنبد دراز» بنایی مخروطی است که از آجر ساخته شده و گنبدی لاجوری دارد که دور تا دور گنبد با کاشی‏‌های زیبا و ظریف تزئین شده و بر روی آن جمله‏‌ی «لااله الاالله الملک الحق المبین و محمد رسول‌الله الصادق البار الامین» نوشته شده است. این بنا در گذشته جزو گورستان آمنه خاتون بوده که به مرور زمان از این گورستان جدا شده و حالا محوطه‏‌ای به مساحت 280 متر مربع دارد. اما بنای مخروطی شکل آرامگاه تنها 40 متر مساحت دارد. آرامگاه دو طبقه است و درواقع طبقه زیرین آن که به سرداب معروف است، آرامگاه اصلی است و بازدید از آن برای عموم امکان‌پذیر نیست. طبقه بالای این بنای کوچک و دلنشین هم با کاشی‏‌های ساده فیروزه‏‌ای رنگ تزئین شده است.

گنبد مخروطی‎شکل بنا ویژگی خاصی دارد که در معماری سنتی به آن «گنبد رُک» می‌گويند که در واقع شامل گنبدی دو پوسته و از هم گسسته است که از داخل خربزه‌ای شکل و از بیرون مخروطی شکل است.

 یکی دیگر از ویژگی‏‌های این بنای ارزشمند هم استفاده از چهار سکُنج، فیل‏پوش یا گوشواره است که کار آن زاویه دادن به بناست و معماران چیره‏‌دست ایرانی به کمک آن پلان چهارضلعی را به ۸، ۱۶، ۳۲ و در نهایت به یک دایره تبدیل می‎کردند و بنایی مخروطی و گنبدي می‌‏ساختند. این بنا دو لنگه در از چوب گردو دارد كه روي یکی از آن‌ها یک آیه شریفه و روی دیگری سوره انسان نوشته شده است. این دو در، درهای اصلی بنا نیستند و هشتاد سال پیش جای درهای اصلی بنا را گرفته‌اند. یکی از لنگه‏‌های در اصلی بنا در آتش‏‌سوزی سوخته است و لنگه دیگر در موزه ملی نگهداری می‏‌شود.

در محوطه بنای گنبد دراز هم یک کتیبه قرار دارد که متن مختصری درباره حمدالله مستوفی و آثار او بر آن نوشته شده است. همچنین يك آب انبار خانگي هم در حیاط بنا وجود دارد كه بازديد آن براي عموم آزاد است.

این بنای کهن در خیابان طالقانی قزوین، خیابان ملک‌آباد سابق، کوچه مستوفی واقع شده است.


افزودن دیدگاه جدید