نوروز را بدرقه می‌کنیم

در فرهنگ ایرانیان سیزدهمین روز از فروردین ماه، سیزده بِدَ‌ر یا جشن بدرقه نوروز، روز طبیعت نام‌گذاری شده ‌است که یکی از آیین­‌های باستانی و از مهم‌ترین سنت‌­ها و رسوم رایج و مشترک در میان اقوام ایرانی است. این روز از تعطیلات رسمی ایران به­ شمار می­‌رود. ایرانیان از گذشته ‌تاکنون همه ساله با آغاز سال نو و فصل بهار، پس ازگذراندن دوازده روز از تعطیلات نوروزی، در این روز با بیرون آمدن از خانه و رفتن در دامان طبیعت، مراسم سیزده بدر را در نقاط مختلف با شیوه‌­ها، آداب و رسوم متفاوت و گسترده­‌ای برگزار می­‌کنند. پس از این روز، تعطیلات به پایان رسیده و مجددا به زندگی عادی، کار و فعالیت در سال جدید پرداخته و بدين ترتيب دوره­‌ی سیزده روزه­‌ی نوروز را به پايان مي‌رسانند.

نحسی را به در کنید

تحلیل­‌های بسیار و متفاوتی در خصوص عوامل گوناگون پیدایش مراسم سیزده بدر وجود دارد. در فرهنگ اساطیری ایرانیان باستان و بسیاری از ملل، عدد سیزده نحس بوده و معتقد بودند که در این روز اتفاقات ناگواری رخ می‌­دهد و بدین ترتیب در روز سیزده فروردین، حتی برای زمان کوتاهی هم که شده، در خارج از خانه­‌های خود و در طبیعت به جشن و شادی ­پرداخته تا خود را از بلایا حفظ کرده و نحسي این روز در طبيعت به در شود. امروزه ديگر نحسي‌ عدد سيزده‌ مورد پذيرش‌ همگان‌ قرار ندارد و بيشتر جنبه‌ خرافي‌ دارد. به عقیده­‌ی گروهی دیگر، روز سيزده هر‌ماه در جدول سي روز ايران باستان به فرشته تير يا تيشتر (ستاره­‌ی باران) مربوط است که روز بسيار خجسته و مباركي به ­شمار می­‌رود.

مراسم متفاوتی بنا به فرهنگ مناطق مختلف نظیر: بازی، ورزش، مسابقات­ محلی، پوشیدن لباس­‌های سنتی، موسیقی و رقص‌­های محلی و گروهی، خوردن کاهو سکنجبین، طبخ غذاهای محلی و انواع آش‌­ها و دیگر رسوم رایج در بین اقوام ایرانی در روز سیزده بدر برگزار می­‌شود. بخشی دیگر از آیین­‌های سیزده بدر ریشه در باورها و فرهنگ اساطیری دارد که به نوعی با تقدیر و سرنوشت مردم در ارتباط بود. «فال­گوش ایستادن» یکی از رسوم قدیمی و روشی نمادین که به طور پنهانی به حرف دیگران گوش می­‌دادند تا جواب نیت خود را­، از میان حرف­‌های آنان بگیرند. فال­گیری (به ویژه فال کوزه)، رسم  طنز­آمیز «دروغ روز سیزده» که به گفتن دروغی در این روز مبادرت می­‌کردند، سبزه یا علف گره‌زدن با هدف بخت­ گشایی دختران و پسران جوان و همچنین به نیت باز شدن گره دشواری­‌ها و مشکلات و برآورده شدن آرزوها برای همه افراد، به آب ­دادن یا به قولی دور انداختن سبزه‌هایی كه چند روز اول سال نو بر سر سفره هفت سين بوده به نشانه­‌ی دور انداختن پلیدی­‌ها و مریضی‌­ها از خود و ... بخشی از رسوم رایج مردم ایران در این روز به ­شمار می‌­رود. امروزه نحوه‌­ی اجرای سیزده بدر، مانند بسیاری دیگر از آیین­‌های ایرانی، از شیوه­‌ی اصیل و باستانی خود دور شده است.