گردشگران زیادی برای بازدید از آثار تاریخی به استان فارس سفر میکنند و به دنبال تاریخ میگردند. خیلی از این جاذبهها شهرتی جهانی دارند و از دیرباز مقصد گردشگران مختلف بودهاند. از پرسپولیس (تخت جمشید) گرفته تا پاسارگاد و بیشاپور!
اما آثاری در استان فارس وجود دارند که کمتر دیده شدهاند. یکی از این جاذبهها، نقش شاپور داراب است که از دورهی ساسانی بهجا مانده است.
نقش برجسته شاپور در جادهی داراب به حاجیآباد، در دامنهی کوه پهنا قرار دارد. این محل به داراب نزدیک است و تنها ۱۰ کیلومتر با آن فاصله دارد. کافیست از بلوار سپه داراب خارج شوید و به جاده داراب – حاجیآباد برسید. این جاده همان مسیریست که شیراز را به بندرعباس میرساند.
بخشی از راه خاکی است و امکانات خاصی مانند اقامتگاه یا رستوران نزدیک آن وجود ندارد. وسیله نقلیهی عمومی در این مسیر رفتوآمد نمیکند و با ماشین شخصی یا دربست میتوانید به نقش شاپور برسید.
وقتی بالاخره به دامنهی کوه پهنا برسید، نقش شاپور را مقابل خود خواهید یافت. اینجا تا چند سال پیش برکهای وجود داشت و کنارش چشمهای میجوشید. اکنون برکهی پر از نی بهخاطر بارشهای کم خشک شده و البته دسترسی به سنگنگاره را راحتتر کرده است. این محل نگهبان ندارد و مراقبت خاصی از سنگنگاره نمیشود.
عمر این نقش برجسته به سال ۲۶۲ میلادی میرسد. شاپور اول در آن زمان حدود ۶۳ ساله بوده است. در نقش شاپور صحنهای از مواجههی شاه پیروز یعنی پادشاه ساسانی را با سرداران رومی شکستخورده میبینیم. ابعاد این نقش برجسته ۹ متر و ۱۰ سانتیمتر در ۵ متر و ۴۰ سانتیمتر است.
در تصویر کندهکاریشدهی نقش شاپور، صورت تمامرخ شاپور یکم دیده میشود که تاجش شبیه پدر خود، اردشیر اول است. او سوار بر اسب است و بقیهی افراد پای پیاده هستند. سمت چپ پادشاه ایران ۱۸ نفر همراه دیده میشود. در سمت راست او قیصرهای رومی هستند که در جنگ شکست خورده و اسیر شدهاند.
در دست راست شاپور اول چیزی شبیه به کتاب دیده میشود. دست چپش را روی سر والِریَن، امپراتور شکستخوردهی روم میکشد. در بعضی منابع آمده سِزاری که شاپور ساسانی بر سر او دست میکشد، فیلیپوس عرب است.
آنچه اطمنیان داریم این است که هر دو والرین و فیلیپوس یا فیلیپ عرب در نقش شاپور حضور دارند و همراه با سردار سوم رومی، از شاپور اول تقاضای بخشش دارند. یکی دیگر از سرداران روم زیر پای اسب افتاده و گوردیان سوم نام دارد. سپاه اسیرشدهی رومی پشت سر سزارها دیده میشوند.