قلعه بسطام

مجموعه قلعه « بسطام » در فاصله 9 کیلومتری غرب شهر قره ضیاءالدین بر روی یک برجستگی صخره ای که مشرف بر روستای بسطام و رودخانه آغ چای است، واقع شده است. 

بر اساس منابع تاریخی و باستان شناسی، دژ - شهر اورارتویی بسطام در نیمه اول قرن هفتم پیش از میلاد در زمان « روسای » دوم (465-685پ.م.)، پادشاه « اورارتو »، بنیان گذاری شده و « روسایی- اورو- تور » (RUSAII-URU-TUR ) یعنی شهر کوچک « روسا » نامیده شد. این محوطه باستانی بر روی کوه تقریباً منفردی در محل خروجی رودخانه آغ چای از میان دره های میانکوهی و ورود آن به دشت چایپاره قرار گرفته و شامل سه بخش عمده: الف) پایین قلعه ( شامل دروازه جنوبی به عنوان اصلی ترین ورودی به داخل قلعه و فضاهای مرتبط با این دروازه نظیر اتاق نگهبانی، اسلحه خانه، انبار آذوقه و تالار ستوندار )؛ ب) میان قلعه( شامل بنای معبد خدای خالدی و انبار ذخیره مایعات ) و ج) بالا قلعه شامل بناهای مختلفی که احتمالاً به حاکم قلعه اختصاص داشته، تشکیل شده است. 

در دامنه کوه، جهت شرقی و شمالی قلعه، ساختارهای معماری دیگری نظیر محله مسکونی، ساختمان شرقی و دروازه شمالی قرار دارد. علاوه بر این، در جهت غربی قلعه و در امتداد بستر رودخانه، دیوار سنگی طویل و بزرگی توسط « ولفرام کلایس» آلمانی کشف گردید، به نظر می رسد، در ارتباط با سیستم آبرسانی قلعه بوده است.