افسون مینیاتور ایرانی و باغ‌ شرقی

در امتداد خیابان ولیعصر تهران پارکی قرار دارد که تاریخ آن با تاریخ تحولات این خیابان گره خورده است؛ پارک ساعی که یکی از زیباترین پارک‌های ایران است شما را به تماشای مجسمه‌ها و تابلوهایی از هنر نقاشی، معماری و مینیاتور ایران و جهان دعوت می‌کند. 

خیابان ولیعصر که در سال‌های اولیه دهه 1300 ساخته شد، متصل کننده منطقه ییلاقی تجریش و شمیرانات به بدنه شهر تهران است که در فاصله این دو منطقه، باغات و زمین‌های کشاورزی وجود داشت. وجود مناطق خوش آب و هوا در بخش‌های شمالی خود در روزهای گرم سال هرچه بیشتر این خیابان را به منطقه‌ای دیدنی و تفرجگاهی برای خانواده‌های طبیعت دوست تبدیل کرد. بعدها هرچه شهر تهران بزرگتر شد و به تعداد محله‌ها و جمعیت آن اضافه شد، وسایل حمل و نقل عمومی امکان دسترسی شهروندان به مناطق شمالی خوش آب و هوا را راحت‌تر کرد، در نتیجه این خیابان هم آبادتر شد، تاجایی که مهمترین مراکز خرید و تفریح در طول خیابان ولیعصر ساخته شدند، پارک ساعی هم یکی از مکان‌های تنفسی شهر تهران است که جاذبه‌های بسیاری را در خود جای داده است. 

کاشت اولین نهال‌ها به همت ساعی

منطقه ای که امروزه به نام پارک ساعی می شناسیم، همزمان با کاشت درخت‌های چنار اطراف خیابان ولیعصر و در حوالی سال 1324 توسط مرحوم کریم ساعی جنگل‌کاری شده و در اختیار وزارت کشاورزی قرار گرفت. مهندس ساعی که در تمام سال‌های عمر خود در خدمت پیوند طبیعت با انسان شهری و آموزش اهمیت گیاه و درخت و جنگل و مرتع برای شهرنشینان بود در سال 1329 این منطقه را با تغییراتی جزئی به شکل پارکی جنگلی درآورد.

ساعی که توانسته بود هنگام تحصیل فرانسه و آمریکا نشان درجه یک علمی از مجامع علمی دریافت کند، تمام ذوق و قریحه و دانش خود را برای ایجاد یک کلکسیون از درخت‌های زیبای ایرانی متناسب با زیست بوم تهران را در این مجموعه به کار برد و درخت‌هایی را که متناسب با آب و هوای تهران بودند در این مجموعه کاشت. امروزه مهندس ساعی موسس رشته جنگل‌داری و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران ، به عنوان بنیانگذار نگاه مدرن به محیط زیست ایرانی شناخته می‌شود که محدوده های زیادی از شهر روبه رشد تهران را به کاشت درختان اختصاص داد تا هوای شهری را تمیز نگه دارد. با درگذشت غم‌انگیز مهندس ساعی در بازگشت از ماموریت شیراز و طی یک سانحه هوایی در سال 1331، بخشی از پروژه های شهری ناتمام ماند تا سال 1336 که وزارت کشاورزی محدوده پارک ساعی را در اختیار شهرداری تهران قرار داد.

در دهه 40 با گسترش شهر و رسیدن ساخت و سازها و محله های جدید به محوطه پارک جنگلی ساعی، سازمان پارک‌های شهرداری تهران تصمیم گرفت با ایجاد تغییراتی در پارک ساعی، آن را تبدیل به پارک عمومی و مناسب فضای داخل شهر کند. این وظیفه به عهده حسین محجوبی که فارغ التحصیل رشته طراحی فضای سبز از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود گذاشته شد.

حسین محجوبی که هم نقاش بود و هم آشنا به معماری باغ‌های ایرانی و باغ‌های تاریخی و معروف دنیا، تمام ذوق و قریحه خود را در یک روند 10 ساله برای تبدیل پارک ساعی به مجموعه‌ای شگفت انگیز و موزه‌گونه از انواع سبک‌های باغ و پارک‌های دنیا آغاز می‌کند. وی از سال 1342 تا سال 1352 گاهی رنگ و نقش روی بوم می‌زد و گاهی با خاک و سنگ و گیاه تابلو می‌آفرید.

پیوند اصالت و زیبایی

وقتی به پارک ساعی می‌رسید، با این ذهنیت وارد پارک شوید که به میهمانی میراث دو تن از نخبگان دانش و هنر رفته‌اید. از یک سو با میراث دانش و شناخت مهندس کریم ساعی روبه‌رو هستید که این روزها مجسمه‌اش را فروتنانه نشسته بر نیمکتی در پارک ساعی پیدا می‌کنید و از سوی دیگر قدم در رویاهای حسین محجوبی نقاش روح طبیعت ایرانی می‌گذارید. محجوبی همراه با هر گردشگری که به پارک ساعی قدم می‌گذارد همراه شده و او را در هر گوشه از پارک ساعی، مهمان تجربه‌ای از فضای باغ‌های ایران و دنیا کند. در بخشی از پارک ساعی با باغ ژاپنی روبه‌رو می‌شوید، در گوشه‌ای انگار داخل مینیاتورهای ایرانی ایستاده‌اید و در بخش‌هایی قدم به دنیای پارک‌باغ‌های قرن هیجدهم انگلستان می‌گذارید.

 پارک ساعی را که خوب تماشا کنید، از ردیف سروهای سربه فلک کشیده تا بیدهای تنهایی که میان چمن‌ها قرار گرفته‌اند هرکدام ادای دینی به مینیاتور ایرانی و باغ‌های شرقی است. در پارک ساعی همنوازی ارکستر سازهای شرقی و غربی در توازن و  موازات با هم قرار دارد. وفاداری به طراحی ایرانی آنقدر برای طراح مهم بوده که برخی از مسیرها از روی نقش و نگارها و پیچ و تاب‌های چشم نواز اسلیمی ساخته شده و ردیف نیمکت‌های مشرف بر رهگذران و یله داده به شمشادها و سروهای دیدنی انگار از دل لندن قرن هیجدهم سر برآورده‌اند.