آینه کاری ((فارس))

آینه کاری ((فارس))

آینه کاری ((فارس))

10

آینه ­کاری هنر ایجاد اشکال منظم در طرح­ ها و نقش­ های متنوع با قطعات کوچک و بزرگ آینه به ­منظور تزیین سطوح داخلی بنا است. حاصل این هنر ایجاد فضایی درخشان و پر تلالو است که از بازتاب پی­ در­پی نور در قطعات بی ­شمار آینه پدید می­ آید. آینه­ کاری را باید واپسین ابتکار هنرمندان ایرانی در گروه هنرهای زیبا دانست که ایرانیان در معماری داخلی و تزیین درون بنا به ­کار گرفته­ اند. با کشف اشیای شیشه ­ای متعلق به ­زمان پارت­ ها و ساسانیان، می ­توان چنین پنداشت که صنعت شیشه ­سازی تقریباً در همان زمان در ایران شایع بوده است.

مهارت شیشه­ سازان ساسانی بسیار شایان توجه است. آب و آینه همواره نزد ایرانیان دو نماد پاکی، روشنایی، بخت، راستگویی و صفا شمرده شده است و شاید به­ کار­گرفتن آینه در نقش یکی از آرایه­ های بنا با این موضوع بی ­ارتباط نباشد. در سده ­ی سیزدهم هجری، آینه­ کاری رواج و رونق بیشتری یافت، جام­ های نازک آینه­ کاری در آلمان ساخته و به ایران فرستاده می­ شد. 

این جام­ ها را آینه­ کاران ایرانی می­ توانستند به ­آسانی به ­شکل­ های هندسی دلخواه ببرند و به­ کار برند. در آغاز، آینه­ کاری به­ صورت نصب جام ­های یکپارچه بر بدنه ­ی بنا معمول بود. در چهلستون اصفهان بر دیوار سر حوض آینه ­ای بزرگ و شفاف نصب کرده بودند که آینه ­ی چهل­ستون ­نما یا جهان­ نما نامیده می­ شد و بزرگی و روشنی آن بدان حد بود که تصویر مردمی که از درب عرابله وارد چهلستون می ­شدند در آینه دیده می­ شد. سپس، قطعه ­های آینه به ­تدریج کوچک­تر شد تا آنکه در پایان سده­ ی سیزدهم هجری قطعه ­های کوچک آینه به­ شکل مثلث، لوزی، شش­گوش و جز آن درآمد و هنرمندان به­ صورت الماس ­تراش به ­کار بردند. گذشته از این­ها، آینه­کاران ایرانی از شیشه­ های محدب نیز، که به­ صورت آینه درمی­ آورند استفاده کرده ­اند.

در دوره ی قاجار شیوه ­ای جدید در معماری ایجاد شد و معماران این زمان نیز دنباله ­رو معماران صفوی بودند. البته هنر معماری این زمان در مقایسه به دوره­ ی صفوی بسیار ضعیف شمرده می­ شود. تنها در زمان حکومت طولانی ناصرالدین شاه قاجار، به­ سبب نفوذ هنر غرب، هنر معماری و صنایع ظریف مانند گچ­بری، آینه­کاری و کاشی­ کاری رونق یافت. در این دوره برای تزیینات بناهای سلطنتی و همچنین زیارتگاه ­ها از آینه­ کاری به ­فراوانی استفاده شد و به­ همین علت این هنر در دوران قاجار روز­به ­روز رونق گرفت و آثار شگرفی از متن­ بندی­ ها، رسمی­ بندی­ ها، آونگ­ های آویزمقرنس­ ها) و انواع کارهای گره و اسلیمی ­سازی و همچنین نقاشی و خطاطی بر پشت آینه به­ وجود آمد. در همین دوره بود که آثار زیبایی مانند تالار آینه کاخ گلستان و تالارها و اتاق­های شمس ­العماره، که از نظر زیبایی و ظرافت در آینه­ کاری کم ­مانند است پدید آمد. از مراکز اصلی و مهم آینه­ کاری می ­توان استان­ های شیراز، اصفهان و تهران را نام برد.


افزودن دیدگاه جدید