چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، علاوه بر موقعیت راهبردی و بازرگانی، دارای جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی است. آب و هوای معتدل و همیشه بهاری این شهر زیبا و تاریخی به صورتی است که آن را چابهار یا "چهاربهار" نامیده اند.
یکی از مکان های مهم و پر جاذبه شهر چابهار روستای "تیس" است که آثار طبیعی و تاریخی زیادی را در خود جا داده است. قدمت این روستا که در منطقه ای کوهپایه‌ای در 8 کیلومتری شمال غربی چابهار واقع شده، به دوران هخامنشیان می رسد. مورخان در زمان لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران، آن را به نام "تیز" ثبت کرده اندکه به مرور زمان به تیس تغییر نام داده است.
غارهای سه گانه یکی از جاذبه های شگفت انگیز روستای تیس است. مردم بومی روستا به این غارها "بان مسیتی" می گویند. در زبان بلوچی، "بان" به معنای مرد صالح و خداپرست و "مسیتی" به معنی پرستشگاه است که با کاربردی که از این غارها در گذشته به عنوان پرستشگاه وجود داشته ، هماهنگی دارد.
این غارها که در دامنه کوه "شهبازبند" واقع شده، شامل یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی و دست ساز بوده و در ارتفاع ۲۵ متری از سطح زمین قرار گرفته‌اند. غار اول، غاری طبیعی است که با تراشیدن دیواره کوه توسط انسان به شکل نیم‌دایره توسعه یافته است. به موازات دهانه ورودی غار، مقبره ای با دیوارهای گچی سفید رنگ وجود دارد. بر روی این مقبره، بنایی مکعبی شکل از سنگ و گچ ساخته شده است و بر روی آن یک گنبد کوچک قرار دارد.
غار دوم سمت راست غار اول و در فاصله کوتاهی از آن قرار دارد. این غار مصنوعی دارای سقف کوتاهی است و در آن کنده کاری‌هایی مشاهده می شود. در فاصله ۵۰ متری غار اصلی و در سمت چپ آن، غار مصنوعی دیگری وجود دارد که طول دهانه ورودی آن ۲۰ متر است. برای ورود به غار سوم باید از چند پله بالا رفت. به طور کلی به نظر می رسد که از مجموعه این غار-ها و سکویی که در محوطه روبروی غارها ایجاد شده بود برای انجام مراسم مذهبی و نیایش استفاده می شد.
برای دیدن این آثار طبیعی و باستانی، می توان از مسیر ارتباطی چابهار-کُنارَک به روستای تیس سفر کرد. روستای تیس علاوه بر غارهای سه‌گانه، دارای جاذبه های گردشگری دیگری از جمله باغ گیاه شناسی، قلعه پرتغالی های تیس، و گورستان باستانی است. هم‌چنین از هنرهای بومی زنان روستا می توان به حصیر بافی و سوزن دوزی اشاره کرد که صنایع دستی زیبایی تولید و عرضه می-کنند.
S
