در دوران پیش از تاریخ، انسانها برای در امان ماندن از باد و باران و حمله حیوانات وحشی، درون غارها پناه میگرفتند. غاری که در حکم خانه و کاشانه آنها بود. یکی از سکونتگاههای انسان پیش از تاریخ، در هشت کیلومتری شهرستان بهشهر، در دو غار به نامهای «کمربند» و «هوتو» که به فاصله چند ده متری از یکدیگر قرار دارند، یافت شده است.
در سال 1330 خورشیدی، گروهی از باستان‌شناسان از دانشگاه پِنسیلوانیای آمریکا به سرپرستی «کارلتون اِستَنلی» عازم مازندران شدند. هدف آنها کشف اسکلت و اشیای به جای مانده از عصر سنگ یا پارینهسنگی بود. یعنی زمانی که انسانها به وسیله سنگ برای خود ابزار میساختند. اما چیزی که آنها در این غارها یافتند باورکردنی نبود. سه اسکلت از یک مرد و دو زن!
موضوعی که توجه این باستان‌شناسان را به خود جلب کرد، شباهت زیاد جمجمه این افراد با انسانهای امروزی است. با آزمایش کربنِ 14، سن این اسکلتها به حدود 9000 سال پیش از میلاد مربوط میشد. کربنِ 14، نوعی از آزمایشهای باستانشناسی است که به وسیله پرتوهای رادیوکربن، قدمت اشیا و بقایای انسانی را تخمین میزنند. برای باستان‌شناسان، شباهت جمجمه انسانی با چنین قدمتی، به استخوان‌بندی انسانهای عصر ما بسیار جالب توجه بود. همین موضوع خیلی زود باعث شهرت جهانی غارهای کمربند و هوتو شد.
باستان‌شناسان معمولاً هنگام حفاری یک مجموعه باستانی با لایههای گوناگون تاریخی مواجه میشوند. این یعنی هر تمدنی، بر روی تمدن دیگر ساخته شده و اشیای مربوط به هر دوره تاریخی، در زیر لایههای جدیدتر مدفون شدهاند. باستان‌شناسان غار کمربند و هوتو نیز به لایههای گوناگون تاریخی برخورد کردند. لایههایی که در طی سالیان دراز، بر روی یکدیگر تشکیل شدهاند.
از لایههای گوناگون این دو غار، علاوه بر ابزار سنگی و اسکلتها، تکههای سفال نیز یافت شده است. تنها از حفاری غار کمربند 174 قطعه سفال یافت شد که قدمت آنها را دوره نوسنگی تخمین زدهاند. نوسنگی دوره مهمی از تاریخ تمدن بشری است که انسان، آغاز به کشاورزی و اهلی کردن دام کرد.
غار کمربند یک ورودی تاقی شکل دارد. اما غار هوتو دارای دو ورودی است که یکی بالای دیگری کنده شده است. در سقف این غار هم حفرهای به منظور ورود و خروج هوا به داخل غار قرار دارد. جالب است بدانید که صحنههایی از فیلم سینمایی «افعی» با بازی جمشید هاشمپور در این غار فیلمبرداری شده است.
اگر دوست دارید به خانه انسانهای ماقبل تاریخ سری بزنید و مهمان آنها شوید، باید از بهشهر به سمت غرب، یعنی رستمکُلا بروید. میتوانید از بهشهر، جاده اصلی به سمت نکا و ساری را در پیش بگیرید و یا از طریق بلوار هاشمینژاد بهشهر، خود را به نزدیکی بیمارستان شهدا برسانید. پس از بیمارستان، خروجی جاده به سمت روستای «تُروجَن» یا شهیدآباد را در پیش بگیرید تا به محوطه غارهای کمربند و هوتو برسید.
