«خانهی مشروطه» بنایی کمتر دیده شده در شهر تاریخی اصفهان است که معماری و فضای خیالانگیز آن با چشماندازی رویاگونه، بازتابی از حال و هوا، زندگی و هنر معماری شهرهای بزرگ ایران در نزدیک به صد سال پیش را به تصویر میکشد. این بنا نیز همچون دیگر بناهای همعصر که در سالهای حکومت قاجار بنا نهاده شدهاند، پر است از شیشهکاریهای هزار رنگ، گچبریهای پر نقشونگار و نقاشیهای چشمنواز. بنایی که میتوان ساعتها در زاویهها و گوشوارههایش اسیر نقشهای افسونگر دیوارها و پنجرهها شد و با خیال رازآلود مردمی که روزگاری نه چندان دور در هوای آن نفس کشیدهاند یا در تالار و شاهنشین و ایوانش گرد هم آمدهاند، رویاپردازی کرد.
این خانه محل زندگی و متعلق به «محمدتقی ایوانکی» معروف به «محمدتقی رازی اصفهانی» یا «شیخ رازی» بوده است که از چهرههای مهم آن دوران و پدر نورا... نجفی اصفهانی و استاد شیخ فضلالله نوری است.
«خانهی مشروطه» با دو حیاط، یکی در ورودی و دیگری در میانهی خانه و ۱۲ اتاق و دو تالار، محلی جهت رایزنیهای علما، روشنفکران، آزادیخواهان و مردمی بوده که برای همفکری دربارهی سیاست و موضوعات روز در آن جمع میشدهاند.
یکی از زیباییهای رویاگونهی این بنا، دو اتاق هفتدری و پنجدری است که با اُرُسیهای حیرتانگیز در میانهی روز جشنی از رنگ و نور در فضای خانه برپا میکنند. اُرُسیها، درها یا پنجرههای شیشهکاری شدهای مزین به آبگینههای رنگارنگاند که در هنگام عبور نور، فضای خانه را از رنگ سرشار میکنند. این درها در معماری دورههای قاجار و پهلوی به فزونی در بخشهای مختلفی از ایران به ویژه در شیراز، یزد، تبریز و اصفهان به کار میرفتند و زینتبخش خانهها و عمارتها بودند.
اتاق هفتدری واقع در نیمهی شمالی خانه، یکی از دیدنیترین بخشهای عمارت است که بیشتر در فصلهای گرم سال به کار گرفته میشده و با نورپردازی خیالانگیزش پذیرای اهل خانه و مهمانان بوده است.
«خانه مشروطهی اصفهان» همچون بناهای همتراز خود در تبریز و شیراز، حیاطی با چشماندازی دلنشین دارد که با حوضهای خوشنقش و باغچههای قرینه روح معماری ایرانی را در جان خانه رونق داده است.
این خانه از سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت و از آن پس به عنوان موزه برای بازدید مردم آماده شده است.
مجموعهای از تصاویر، مجسمهها و اسناد مربوط به تاریخ این بنا در مجموعهی «خانه مشروطه» نگهداری میشود و علاقهمندان میتوانند از آنها دیدن کنند.
این بنا در محلهی قصر منشیِ اصفهان، واقع در چهارراه شکرشکنِ خیابان نشاط، کوچه مقصودبیک، قرار گرفته است.