در امتداد ارس با کلیساهای جهانی ایران
از آذربایجان شرقی به آذربایجان غربیسنت استپانوس.JPG)
جلفا
جلفا در شمال غربی استان آذربایجان شرقی در ارتفاع 710 متری از سطح دریا، در شمال کوه کیامگی...
ماکو
شهر ماکو در شمال شرقی استان آذربایجان غربی قرار دارد. این شهر از موقعیت جغرافیایی و طبیعی ویژه‌ای...
چالدران
شهرستان چالدران در شمال غربی استان آذربایجان غربی واقع شده و نام های مختلفی نظیر قره‌عینی، سیه‌چشمه و چالدران...
در لیست میراث جهانی ایران که توسط سازمان یونسکو به ثبت رسیده است نام سه کلیسا به چشم می‌خورد که با عنوان مجموعه کلیساهای ارامنه ایران یا کلیساهای آذربایجان ایران شناخته می‌شوند. این سه کلیسا همگی در شمال غربی ایران هستند و در این برنامه سفر، به شما پیشنهاد می‌کنیم به تماشای آن‌ها بروید.
اولین کلیسا، سنت‌استپانوس نام دارد که برای دیدن آن باید خود را به شهر جلفا برسانید. خبر خوب برای شمایی که از ماشین شخصی استفاده نمی‌کنید این است که جلفا ایستگاه راه‌آهن دارد. می‌توانید خود را به ایستگاه قطار تبریز برسانید و با قطار محلی تبریز جلفا که یک قطار برقی است، به مرز ایران و نخجوان بیایید.
از جلفا وارد جاده مرزی غربی ایران شده و با رود ارس همگام شوید. با خروج از شهر جلفا، کاروانسرای شاه عباسی خواجه‌نظر در سمت راست جاده توجه شما را جلب می‌کند. پس از مرمت، امکان بازدید از این کاروانسرا میسر شده است. در ادامه مسیر، یکی از کوچک‌ترین زیارتگاه‌های ارامنه ایران با نام کلیسای چوپان یا نمازخانه چوپان را در کنار جاده می‌بینید.
کلیسای سنت استپانوس در فاصله 15 کیلومتری جلفا ساخته شده است و جاده آسفالته تا پارکینگ کلیسا می‌رود. حدود 15 دقیقه پیاده‌روی در شیب ملایم در پیش دارید تا به یکی از مهم‌ترین کلیساهای ارامنه وارد شوید.
پس از بازدید از سنت‌استپانوس، به جاده اصلی بازگشته و در کنار رود ارس زیبا و پرآب، راه را ادامه داده تا به دریاچه سد ارس برسید. نام دریا برازنده این دریاچه عظیم است. دریاچه سد تا میلادشهر همراه شماست و مسیر شما تا شهر پلدشت ادامه پیدا می‌کند.
نزدیک‌ترین شهری که امکانات اقامتی مناسب برای شما فراهم می‌کند، ماکو است. امشب را می‌توانید در هتل‌ها، مهمانپذیرهای ماکو خانه‌های روستایی اطراف ماکو سپری کنید. البته شهر مرزی بازرگان هم هتل‌ها و مهمانپذیرهای خوبی دارد.
روز دوم
کلیسای بعدی، کلیسای زُر زُر در نزدیکی ماکو است. از پلدشت به سه راهی یولاگَلدی که رسیدید، در جهت غرب و به مقصد ماکو ادامه مسیر دهید. با رسیدن به ماکو، سراغ جاده بارون را بگیرید. بارون نام روستایی کوچک در جنوب شهر ماکو است که سدی به همین نام نیز در کنار آن شکل گرفته است.
از شهر ماکو وارد یک جاده کوهستانی بسیار زیبا می‌شوید که کم کم ارتفاع می‌گیرد و می‌توانید نمای شهر سنگی ماکو را از بالا ببینید. از این بالا قله‌های آرارات کوچک و آرارات بزرگ که در تقسیمات سیاسی، در خاک ترکیه واقع شده است نیز به راحتی دیده می‌شود و مناظر زیبایی را تشکیل می‌دهد. قرار گرفتن کلیسای کوچک زر زر در کنار پهنه آبی رنگ دریاچه سد بارون، جلوه‌ای متفاوت به آن داده است. این کلیسا در زمان ساخت سد بارون و آبگیری دریاچه سد، درون دره بوده که آن را جابجا کرده‌اند به مکانی بلندتر منتقل کرده‌اند.
اما سومین کلیسا، قره‌کلیسا در نزدیکی چالدران است. پس از بازدید از کلیسای زر زر باید به ماکو برگشته و از طریق شوط به سمت چالدران بیایید. اما راه دسترسی دیگری نیز وجود دارد که دیدنی‌تر است.
در جاده ماکو به بازرگان، با رسیدن به کشمش‌تپه از جاده ترانزیت خارج شده و وارد جاده آواجیق شوید. در فاصله 20کیلومتری ماکو یکی از زیباترین جاذبه‌های زمین‌شناسی با نام منشورهای بازالتی در کنار جاده دیده می‌شود. نگران نباشید این جاذبه با تابلوی بزرگی کاملا مشخص است و به راحتی آن را پیدا می‌کنید.
جاده آواجیق نهایتا به دشت چالدران می‌رسد و فرصت مناسبی است تا در آرامگاه سید صدرالدین، سردار شاه اسماعیل صفوی و در مکانی که گفته می‌شود محل جنگ تاریخی چالدران بوده است، به سربازان شجاع این سرزمین ادای احترام کرد. تعداد بازدیدهای امروز آنقدری هست که شما را با کمبود زمان مواجه کند. در نتیجه شب دوم را می‌توانید در چالدران اقامت کنید.
روز سوم
از چالدران تا قره کلیسا حدود نیم ساعت راه در پیش دارید و در نهایت به یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان می‌رسید. قره کلیسا را با نام‌های کلیسای طاطائوس یا تادئوس مقدس هم می‌شناسند و از این جهت که بنای اولیه کلیسا به رنگ سیاه بوده است آن را کلیسای سیاه می‌نامند. (قره در ترکی به معنای سیاه است.)
شما می‌توانید به سمت ارومیه از مسیر قره‌ضیاء‌الدین ادامه مسیر داده و با عبور از کنار دریاچه ارومیه به مرکز استان برسید.
در این مسیر جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارد و لازم است حداقل 3 روز برای آن وقت بگذارید.