پل تاریخی کوار

این پل در یك كیلومتری كوار و در مسیر قدیمی شیراز- فیروزآباد كه به كناره خلیج فارس منتهی می شد، روی رودخانه ” قره آقاج ” بنا شده و ظاهراً بنای اولیه آن به دوره ساسانی تعلق دارد كه در دوره های بعد به ویژه دوره صفویه و قاجاریه بازسازی شده است. پل كوار 125 متر طول، 30/10 مترارتفاع و 80/3 متر عرض – با احتساب جان پناه ها – و شش دهانه به ابعاد مختلف داشت كه امروزه دو دهانه میانی آن فرو ریخته است. پایه ها در جهت بالا دست و پایین دست دارای موج شكن های نوك تیز است كه شكل های آنها با توجه به شالوده صخره ای و بازسازی های صورت گرفته ، متفاوت است. مصالح مورد استفاده ، قطعات سنگ های طبیعی به اشكال و ابعاد مختلف و ملات ساروج است.

پایه های پل هر كدام جداگانه بر روی صخره های طبیعی بستر رودخانه قرار گرفته و به همین جهت، نقشه پل متناسب با موقعیت این صخره ها در بستر رودخانه شكل گرفته است. چنین ساختار و شالوده ای، سبب استحكام و ماندگاری زیاد پل كوار شده است. در قسمت انتهای جنوبی پل و میانه ی پایه ، متكی به صخره كناره رودخانه و نیز روی اولین پایه انتهای شمالی پل اتاقی قرار دارد كه دسترسی به آنها در مواقع كم آبی از روی صخره بستر رودخانه و توسط چند پله صورت می گیرد. این اتاق ها جهت اطراق و استراحت مسافران یا اقامت محافظان پل مورد استفاده بود.

بر روی رودخانه کوار (قره آغاج) در دوره ساسانیان پلی زده شده است که شماره ی ثبت تاریخی آن در آثار ملی ایران 947 می باشد. پایه های این پل در دوره ساسانی ساخته شده و در دوره اسلامی بازسازی شده است. نوع پلان این پل به صورت شش دهانه با عرض متفاوت است. دو دهانه ی میانی آن ویران شده و پل روی صخره ی طبیعی ساخته شده است. حوضچه ی آرامش آن نیز به طور طبیعی در قسمت صخره انتخاب شده و دست ساز نیست.

آب برهای این پل با شکلی مثلثی و نیم دایره می باشد. مصالح به کار برده شده در آن شامل سنگ های حجاری شده ی تراش دار در پایه ها و در بدنه ی آن سنگ لاشه و ساروج ، و در تاق ها آجر به کار رفته و تزیینات هم ندارد.

پل صفوی به فاصله حدود 70 متری غرب پل ساسانی وجود دارد که گفته اند از دوره ی صفویه می باشد. این پل 1416 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای پنج دهنه می باشد. مصالح به کار رفته در آن ، سنگ تراش و ساروج می باشد و از لحاظ فنی مانند پل ساسانی کوار در جایی ساخته شده که ساحل رودخانه ، سنگی است.

روی پل را در بعد از انقلاب آسفالت کرده اند. عبور ماشین های سنگین از روی آن ، سبب شده است که سمت شمال آن شکسته شود.

در غرب این پل و به فاصله ی 100 متری آن، آثار سدی به نام «بند اکبرآباد» وجود دارد که با کندن قنات در مجاورت آن ، آب را تا اکبرآباد می برده اند. در 10 سال گذشته به سبب وجود حفره ای در کنار آب و شنا کردن افراد و خفه شدن تعدادی از آن ها ، باعث گردید تا این بند را بوسیله دینامیت تخریب کنند.