آرامگاه ميررضي‌الدين آرتيمانی

ميرزا محمد رضي معروف به مير رضي الدين آرتيماني از شعرا وعرفاني عصر صفوي است كه در نيمه دوم قرن دهم هجري قمري در روستاي آرتيمان از توابع تويسركان بدنيا آمد . وي در دربار شاه عباس اول مقام وجايگاه عالي داشت وبا يكي از دختران اووصلت نمود.

مير رضي به منصب وجاه التفاتي نداشت وپيوسته برتكميل نفس همت مي گماشت لذا پس از مدتي اقامت در اصفهان جهت تدريس وبحث وفحص وپرداختن به سير وسلوك عارفانه به تويسركان مراجعت نمود وتا پايان عمر در قريه آرتيمان طرح اقامت افكند .شهريار صفوي نيز به مقتضاي رتبه وشان او منشور شيخ الاسلامي تويسركان را به نامش صادر وزمام امور دينيه را بدو سپرده بود . از اين شاعر وعارف بزرگ حدود 1200 بيت شعر به ما رسيده است از معروفترين آثارش ساقي نامه است كه با اين مطلع آغاز ميشود:

الهــــــــي به مستان ميخانه ات                    به عقل آفرينان ديوانـــه ات

به دردي كش لجه كـــــــــبريا                    كه آمد به شانش فرود" انما"

به دري كه عرشست او را  صدف                     به ساقي كوثر به شاه  نجف

به نور دل صبح خيزان عشــــق                     زشادي،به اندوه گريزان عشق

به رندان سرمـــــست آگاه دل                      كه هرگز نرفتند  جز راه  دل

خدايا به جان خراباتــــــــيان                      از  اين تهمت هستيم وارهان

به ميخانه وخدمتـــــــم راه ده                    دل زنــــــده وجان آگاه ده

مير رضي در سال 1037 هجري قمري (1005ش)ديده از جهان فرو بست او را در محل خانقاهش بخاك سپردند.اين محل پس ازمرگش همانگونه كه در زمان حياتش حلقه ياران اهل دل بود ،زيارتگاه عارفان پاك انديش ودرويشان پاكيزه كيش شده ولي گذشت زمان وقهر طبيعت بتدريج آرامگاه سابق ميررضي را بدل به مخروبه اي نمود تا اينكه در سال 1354 از طرف انجمن آثار ملي بنايي درخورشان آن شاعر وعارف نامي ساخته شد . اين آرامگاه در محدوده شمال شرقي شهرتويسركان ومشرف به دره سرسبز وباصفاي تويسركان وسرابي واقع شده ومتشكل از بنائي آجري وچهاروجهي است به ابعاد ده در ده وارتفاع 6متر.نماي بنا در هر ضلع داراي سه دهنه طاق زيبا ورفيع است كه تشكيل چهار ايوان را در اطراف ميدهد ودر هر يك از اين ايوانها يك ورودي به داخل بنا تعبيه شده است .بخش داخلي آرامگاه نيز داراي تزئينت ساده وآجري است كه مزار مير رضي با لوحي فلزي حاوي شرح حالش در وسط آن قراردارد . سقف آرامگاه با شيوه اي بديع ساخته شده بدين نحو كه چهار رديف ديواره آجري در قالب كادري مربع وميان تهي بصورت متقاطع برروي هم قرار گرفته ومساحت هر يك از مربعها از پايين به بالا نصف ميشود . كار ساختمان اين آرامگاه در سال 1356 ش به پايان رسيد .