پایتخت دوم ایران را بگردید
تبریز شهری متفاوت در ایران است، شهری که سنت و مدرنیته چون تار و پودِ فرش ایرانی در آن تنیده شده و شهری زیبا و منحصر به فرد از دل آن بیرون آمده است که هر بازدیدکنندهای را شیفته خود می‌کند. تبریز سال‌های بسیار زیادی پایتخت ایران بوده و همچنین در دوره قاجار سال‌ها محل استقرار ولیعهد و به نوعی پایتخت دوم ایران محسوب میشده و به همین دلیل اولین شهر ایران است که عناصر مدرنیته چون شهرداری، آتشنشانی و غیره در آن ظهور کرده و همواره در تاریخ ایران به عنوان شهری پیشرو شناخته شده که در تحولات سیاسی اجتماعی هم نقشی بسیار مهم بازی کرده است.
تبریز یکی از زیباترین شهرهای ایران است؛ شهری که تاریخی پرفراز و نشیب دارد و از ترکیب ظریف سنت و مدرنیته زاده شده است و زیبا، اصیل و باوقار است. این شهر سومین شهر بزرگ ایران است، شهری که سنگ بنایش به دوران اشکانی و ساسانی باز میگردد و سال‌های سال پایتخت ایران بوده و در دوران صفویه به مهمترین شهر ایران بدل می‌شود و در دوران قاجار محل استقرار ولیعهد بوده و در دوران مشروطه و انقلاب اسلامی نقش بسیار مهمی داشته است. همه این عوامل سبب شده تا تبریز شهری منحصر به فرد یگانه و زیبا باشد. شهری پویا و مدرن با جاذبه‌های دیدنی بسیار و آب و هوایی خنک و دلپذیر.
در ادامه برنامه یک سفر سه روزه به تبریز را پیشنهاد می‌کنیم؛ برنامه‌ای که برای شهری به بزرگی تبریز کوتاه است اما تلاش شده تا حدود زیادی دیدنی‌ها و جاذبه‌های شهر را پوشش دهد.
روز اول؛ پیش به سوی شهر فرهنگ و هنر
از تهران تا تبریز حدود 630 کیلومتر راه است و کل مسیر را می توانید از آزادراه برانید و حدود 6 تا 7 ساعته به تبریز برسید، هواپیما هم یکی از گزینه های راحت برای سفر به تبریز است. همچنین می‌توانید قطار را برای سفر به تبریز انتخاب کنید. البته با قطار حدود 11 ساعت در راه خواهید بود. بهتر است صبح زود حرکت کنید و تا ظهر به تبریز برسید و بعد از کمی استراحت گشت و گذار در شهر را آغاز کنید.
یکی از زیباترین خیابانهای تبریز، «خیابان تربیت» است؛ خیابانی قدیمی که سنگفرش است و هیچ خودرویی از آن عبور نمی کند. با وارد شدن به این خیابان در می یابید که چرا تبریز شهری یگانه و با وقار است. این خیابان شمالی جنوبی که در مرکز شهر قرار دارد پر است از مغازههای مختلف از لوازم شیرینی فروشی گرفته تا مغازه های کفش و لباس. یکی از مساجد مهم تبریز به نام «شعبان» هم در این خیابان قرار دارد. بسیاری این خیابان را به قصد خرید میبینند، اما دیدن این خیابان زیبا، شما را با شهر تبریز آشنا می‌کند و مسیر گل کاری شده آن و همچنین مجسمههایی که مشاغل قدیمی تبریز را نشان می دهد بسیار زیبا و روح نواز است. با عبور از این خیابان می توانید به «میدان ساعت» بروید. میدانی که خود تبریزی ها آن را «ساعت قاباغی» میخوانند که در سال 1314 به دست مهندسان آلمانی ساخته شده که بیش از 30 متر ارتفاع دارد و هر یک ربع ساعت زنگ می زند. این میدان یکی از مهمترین میدانهای تبریز و در کنار کاخ شهرداری تبریز واقع شده است. نخستین موزه شهرداری کشور هم در این کاخ برپا شده و دیدن آن خالی از لطف نیست.
احتمالا بعد از پیاده روی طولانی خسته و گرسنه شده اید برای شام دو گزینه دارید، یکی «رستوران قدیمی حاج مجید» در خیابان تربیت است که فضایی ساده و خودمانی دارد و زرشک پلو با مرغ این رستوران بسیار لذیذ و خوش طعم است. گزینه دیگر «رستوران شهریار» در «حمام تاریخی نوبر» است که حمامی تاریخی با معماری زیبا و غذاهای بسیار خوش طعم است، در این رستوران می‌توانید جز امتحان کردن کباب های لذیذ ایرانی، غذاهای سنتی تبریز چون دلمه برگ مو، کوفته و دیزی تبریزی را بخورید.
روز دوم؛ گشت و گذار در بزرگترین بازار سرپوشیده جهان
روز دوم سفر خود را می‌توانید با گشت و گذار در بازار تاریخی تبریز آغاز کنید؛ بازاری منحصر به فرد که بزرگترین بازار سرپوشیده جهان است که بیش از یک کیلومتر مربع وسعت دارد و اولین بازار جهان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار بی انتها به نظر میرسد و پر است از دالان، تیمچه، سرا و کاروانسرا که چون در مسیر جاده ابریشم قرار داشته، محل آمد و شد و داد و ستدِ بازرگانان دنیا و محل اطراق آنها بوده است. بازاری که گویی هنوز در گذشته سیر می‌کند و با پا گذاشتن در آن گویی می‌توانید برای مدتی هرچند کوتاه در گذشته زندگی کنید.
این بازار را جهانگردان و سفرنامه نویسان بزرگ دنیا ستودهاند و در باب آن بسیار نوشتهاند؛ این بازار تاریخی قدمتی بیش از آنچه امروز می بینید، داشته است. اما یک بار بر اثر زلزله نابود می شود و دوباره در دوران زندیه و قاجار بازسازی و احیا می شود و تا امروز همچنان رنگ زندگی به رخسار دارد. این بازار معماری زیبایی دارد و هر تیمچه اش محل فروش یک نوع کالاست. از میان بازارهای آن می توان به بازار بلورفرشان، بازار حرمخانه، بازار شیشه گر خانه، بازار صادقیه، بازار عباچی، بازار کفاشان و بازار مظفریه اشاره کرد. این بازار یکی از مهمترین راستهبازارهای بازار بزرگ تبریز است که در واقع محل فروش قالی دست باف و ارزشمند تبریز است که در زمان مظفرالدین شاه بنا شده و هنوز هم یکی از مهمترین بازارهای تبریز است. این بازار پر است از قالیهای چشم نواز تبریزی که گره گره اش با هنر و عشق بافته شده است دل از هر بازدیدکننده ای می رباید و شاید شما هم جزو کسانی باشید که در مقابل این وسوسه نتوانید مقاومت کنید و با چند تخته فرش بازار تبریز را ترک کنید.
بازار تبریز چنان بزرک است که دیدن کل آن ساعتها وقت می برد، برای همین بهتر است بعد از چند ساعت گشت گذار به دیدن سایر جاذبه های تبریز بپردازید. بنابراین می توانید بعد از صرف ناهار در بازار و در «رستوان حاج علی» از «مسجد جامع تبریز» دیدن کنید و بعد به دیدن «خانه مشروطه» بروید.
«خانه مشروطه» خانه ای قاجاری است که در واقع ملک شخصی «حاج مهدی کوزه کنانی» از بازاریان تبریز و از سردمداران انقلاب مشروطه بوده است. این مشروطه خواه دست و دلباز این خانه ی زیبا و بزرگ را به عنوان محلی برای جمع شدن و تصمیم گیری در اختیار مشروطه خواهان قرار میدهد که اکنون بدل به موزه و محلی برای آشنا شدن با حوادث انقلاب مشروطه و دیدن آثار و اسناد به جا مانده از آن زمان است.
سپس می توانید به خیابان امام خمینی بروید و از «موزه آذریایجان» دیدن کنید. این موزه بزرگ به دست آندره گدار فرانسوی طراحی شده که طراح کتابخانه ملی ایران و موزه ایران باستان در خیابان سی تیر تهران هم هست. موزه آدربایجان هم بعد از موزه ایران باستان یکی از مهمترین موزه های کشور است که بخشی از مهمترین و زیباترین آثار به جا مانده از دوران باستان، سکه ها و ظروف تاریخی را در خود جای داده است. در طبقه پایین موزه هم می توانید از آثار احد حسینی مجسمه ساز برجسته معاصر دیدن کنید.
به دیدن تکه‌ای از دریا و آسمان بروید
«مسجد کبود» هم درست در کنار موزه آذربایجان است، مسجدی زیبا و دل انگیز که آن را فیروزه جهان اسلام میخوانند. نمای این مسجد آجری است و با کاشی های آبی تزئین شده و گویی تکه ای از دریا و آسمان است؛ این موزه چون چینی شکسته و بند خورده است؛ زلزله ی مهیب تبریز در سال 1158 تبریز را لرزانده و آسیب زیادی به مسجد وارد کرده و گنبد مسجد هم بر اثر زلزله فرو ریخته اما مسجد کبود بعد از سال‌ها دوباره مرمت و احیا شده و حالا هنوز هم اگر دل به آبی بی انتهایش به سپارید با آن تا آسمان خواهید رفت.
«سایت موزه عصر آهن» پشت مسجد کبود قرار دارد و یک محوطه باستانی است که وقتی این منطقه برای ساخت یک پاساژ حفاری می شد، کشف شد. این محوطه شامل گورهایی است که در آن افراد به صورت جنینی به خاک سپرده شدهاند و اکثر آنها سن پایین دارند و در کنارشان کودکان اسباب بازی و در کنار زیورآلات و در کنار مردان ابزارهای جنگی به خاک سپرده شده است.
بعد از این همه گشت و گذار احتمالا حسابی خسته هستید و می توانید بعد از استراحت به سمت «ائل گلی» بروید؛ این منطقه خوش آب و هوا و مصفا شامل منطقه ای پر از گل و درخت و یک استخر بزرگ است که یک ساختمان زیبا هم در میانه
آن ساخته شده است که حالا تبدیل به رستوران شده است؛ بنابراین می توانید شام را همین جا بخورید و یا از رستوران های کوچک کنار استخر، سیب زمینی و تخم مرغ پخته بخرید که یکی از لذیذ ترین خوراک های این شهر است و شامل سیب زمینی تنوری، تخم مرغ پخته، نان سنگک و کره است و از طعم منحصر به فردش لذت ببرید.
روز سوم؛ دیدار با شاعر تبریز
روز سوم یا روز پایانی سفر خود را می‌توانید با بازدید از «موزه قاجار» آغاز کنید، این موزه خانه امیر نظام گروسی یکی از بزرگان قاجار بوده که سال‌ها وزیر، سفیر ایران در انگلستان، اتریش، فرانسه و عثمانی و همچنین نویسنده و خوشنویس بوده که بخشی از این خانه تخریب شده و بخش باقی مانده از سوی میراث فرهنگی مرمت و تبدیل به یکی از زیباترین موزه های تبریز شده است؛ این موزه ساختمانی بسیار زیبا با گچ‌بری های هنرمندانه و ایوانی با ستون های بلند و حیاطی دلباز و در بهار و تابستان پر از گل دارد. این خانه ارسی هایی با شیشه های رنگارنگ و تالارهایی با گچ‌بری های ظریف دارد و مبلمان، ظروف و فرش هایی گران‌بها و زیبا در بخشی از خانه قرار گرفته است که یک خانه اعیانی قاجاری را نشان می دهد و در بخش های دیگر موزه اشیایی از دوران قاجار شامل سلاح، مجسمه و لباس می شود. بخش یگانه ی این موزه هم تالاری است که در آن ادوات قدیمی موسیقی ایرانی و یک پیانو به نمایش در آمده است.
جای خالی شهریار
در نزدیکی موزه قاجار «مقبره الشعرا» قرار دارد که در کنار یکی از گورستان های قدیمی تبریز قرار دارد و از 800 سال پیش تا کنون محل دفن شاعران رجال بنام بوده است. اما بعد از زلزله این منطقه متروک می شود و در سال 1350 برای احیای دوباره آن یک سازه معماری زیبا در این گورستان بنا می شود که حتی اکنون بدل به نماد شهر تبریز شده است و یکی از آخرین شعرای دفن شده در این گورستان پیکر شهریار شاعر مشهور تبریزی است که اگر به اشعار او علاقه دارید بازدید از خانه او را که اکنون بدل به «موزه شهریار» شده است، دیدن کنید. این موزه در مرکز شهر تبریز قرار دارد و تا آنجا که سعی شده دست نخورده و شکل شمایل اصلی اش را حفظ کرده است. خانه شاعر تبریز شامل هالی کوچک، پذیرایی، آشپزخانه و دو اتاق در بالا و زیر زمینی با دو تالار در پایین می‌شود و در جای جای خانه عکسها، مدارک، لوازم تحریر، کتاب‌های شهریار، لباس‌ها، یادداشت‌ها و حتی وسایل شخصی این شاعر به نمایش در آمده است. در آشپزخانه هم همه چیز همانطور که بوده باقی مانده و حتی گنجه ظرف‌ها پر از ظرف های قدیمی است و انگار زمان بر این خانه نگذشته و فقط شهریار دیگر در خانه نیست.حتی تشکچه‌ای که او در خانه می نشسته و چراغ علاءدینی که کنارش می گذاشته و حتی استکان چایی او همان‌جور که بوده، باقی است.
ناهار روز پایانی را می توانید در خانه ای در رستورانی مدرن تر چون رستوران «اجاق»، «گازماخ»، «رستوران ایمانی» یا در «رستوران سنتی برکه»، یا رستوران دریایی «بالیق»(به ترکی به معنی ماهی است).
احتمالا بخش پایانی سفر را دوست دارید به خرید اختصاص بدهید، یکی از مدرنترین مراکز خرید در تبریز «لاله پارک» بروید که مکانی زیبا با معماری مدرن است و بیش از همه در این مرکز خرید می‌توانید برندهای ترکیه ای را بیابید. حتی می‌توانید در این مرکز خرید یک شام سبک را هم در فود کورت لاله میل کنید. یکی دیگر از بهترین مکان‌ها برای خرید سوغاتی، شیرینی فروشیهای خیابان ارتش است که در این مکان می‌توانید شیرینیهای سنتی تبریز چون «قرابیه»، «نوقا»، «ریس»، «باقلوا»، «لوز» و آجیل تبریز را بخرید به سوی محل زندگی خود بازگردید.