کبوترخانه ولاشان

کبوترخانه ولاشان

12

در گوشه و کنار شهر اصفهان، در اطراف و اکنافش برج‎هایی است که در نظر اول به چشم بیننده شبیه برج مراقبت ویژه یا قلعه به نظر می‎رسند اما این‏ها همان برج‎های کبوترخانه هستند. «لیدی شیل» در کتاب خاطراتش در مورد این برج‎ها می‎نویسد: "اصفهان برای کبوتران در حکم ارض موعود است. برای این کار نیز محل‎های مخصوص به شکل برج‎های مرتفع به رنگ سفید ساخته‎اند که در سراسر ایالت پراکنده است و از آن‎ها بیشتر از هر بنای دیگری مواظبت می‎کنند"

یکی از این ایالت‎هایی که لیدی شیل درباره‌اش می‎گوید «ولاشان» است. ولاشان روستایی در شهرستان خمینی‌شهرِ اصفهان است که 15 کیلومتر با استان اصفهان فاصله دارد. مجموعه‎ای 20 عددی از برج‎های کبوتر را می‎توانید در خمینی‌شهر ببینید که از این 20 برج، 12 برج آن‎ در روستای ولاشان قرار دارد.

کبوترخانه‏های ولاشان که از زمان قاجار به بعد ساخته شده‎ برج‏های مدوری هستند که از آجر و خشت و گل تشکیل شده‎اند. مصالح به کار رفته دمای داخل بنا را چنان تنظیم می‏کند که باعث می‏شود تابستان‏های خنک و زمستان‏های گرمی داشته باشد و همین امر برج‎ها را در تمام فصول سال مکانی امن برای زیست کبوتران می‌کرده است. تمام سطوح این برج در داخل از بالا تا پائین دارای سوراخ‎هایی است که آشیانه کبوتران محسوب می‎شود. علاوه بر این سطوح، داخل بنا دارای پله‎های مارپیچی است که در اصل راهی برای رفتن به سقف و انجام تعمیرات است. در پایین هر برج دری قرار دارد برای خارج کردن فضولات کبوتران که سالی یک‎بار باز می‏شده و در بقیه فصول سال با خشت می‎بستند.

  نوع ساخت این بنا از شاهکارهای معماری ایرانیان است. شیوه معماری آن به‌گونه‎ای است که هم هنگام زلزله و هم پرواز دسته جمعی کبوتران که گاهی به 25 هزار می‎رسید کمترین آسیب را ببیند. همچنین برای جلوگیری از شکار کبوتران توسط پرندگانی چون قوش، جغد و کلاغ این بنا طوری طراحی شده است که این پرندگانِ بزرگ نمی‌توانستند به حریم آن‌ها وارد شوند و از این جهت زندگی‎شان همواره همراه با آرامش بوده است. همچنین تزئینات آجری گچی که در داخل و خارج بنا وجود داشت علاوه بر زیبایی که به این برج می‎داد باعث می‌شد سطحی ناهموار ایجاد کند تا مارها و خزندگان خطرناک قادر به نفوذ در این مکان نباشند.

مردم، ارباب و یا حاکم از فضولات این کبوترها برای مصارف کشاورزی استفاده می‎کردند و در واقع کودی برای قوت زمین کشاورزی بود. این کبوترخانه‎ها حکم کارخانه کودسازی برای مردم کشاورز این منطقه را داشت، در نتیجه از اهمیت زیادی برخوردار بود. وجود این تعداد از کبوترخانه در این روستا نشان از شغل غالب مردم دارد که کشاورزی بوده است.

برج‎های کبوترخانه هنوز در روستای ولاشان وجود دارد و تعداد کمی از آن‌ها کارکرد خودشان را حفظ کرده‎‌اند اما بیشترشان به علت بی‎توجهی رو به ویرانی است.

این روستا با این تعداد کفترخانه یا همان برج کبوترخانه می‎تواند یکی از منطقه‎های مهم گردشگری باشد که هم گردشگران زیادی را به خود جلب کند و هم منبع درآمد خوبی برای ساکنین روستا باشد.


افزودن دیدگاه جدید