عالی‎ قاپو

عالی‎ قاپو

11
Few Clouds

عالیقاپو یکی از چهار بنای اصلی میدان نقش جهان اصفهان است که هر یک در چهار ضلع این میدان قرار دارند. بنایی که با سه سازه دیگر متفاوت است. عالی‎قاپو نه مسجد است و نه سردر بازار بلکه ایوانی بزرگ و ستون‌دار است که شاه صفوی از روی آن به تماشای بازی چوگان در میدان نقش جهان می‌نشست.

این بنا در دوره شاه عباس صفوی به منظور برگزاری جلساتی که شاه با میهمانان عالیرتبه و سفرای خارجی داشت، ساخته شد.

با این‎که امروزه برای دیدن عالی قاپو پس از ورود به میدان باید به سمت جنوب حرکت کرد، اما در دوره صفویه این عالیقاپو یا «دروازه بزرگ» بود که راه ورود به میدان را هموار می‎کرد.

   نمای عالی‎قاپو از یک‎سو اصالت و وقار شرقی را به تصویر می‎کشد و از سویی دیگر نشانه‎های غربی در آن به چشم می‎خورد. عالی‎قاپو در ابتدا به شکل و شمایل امروزی ساخته نشده‌ بود و بنای اولیه تنها دروازه ورودی دولتخانه صفوی و بسیار ساده بود. اما به مرور زمان و به خصوص در دوره سلطنت شاه عباس طبقات گوناگون به آن افزوده شدند. ایوان ستوندار عالی‎قاپو هم میراث شاه عباس دوم است.

این ساختمان چهل و هشت متری از شش طبقه تشکیل شده است که سه ردیف پلکان باریک و کاشیکاریشده، طبقات آن را به هم مرتبط میکند. طبقه همکف از دو تالار تشکیل شده که امور دیوانی و اداری دربار صفوی در آن انجام میشده است.

از جمله حیرتانگیزترین بخشهای عالیقاپو، «اتاق موسیقی» یا «اتاق صوت» است. بر روی دیوارهای این اتاق، تزئیناتی منحصربه فرد با فرم کوزهای اما به صورت فرورفته ساخته شده که علاوه بر زیبایی خیره کننده، صدای سازهایی که در این اتاق نواخته میشد را به زیبایی انعکاس میداده است.

ایوان وسیع عالیقاپو در طبقه سوم و رو به سوی میدان ساخته شده است. ایوانی بزرگ با هجده ستون که سقفی پوشیده از نقاشیهای روی چوب دارد. در وسط ایوان، حوضی مرمری قرار گرفته که قرینه فرم آن، بر روی سقف ایوان نیز نمایان است و از آن میتوان چشمانداز کلی میدان را از بالا تماشا کرد.

راه‎پله‎های بنا از کاشی پوشیده شده است و گویی هنگام بالا رفتن از آن‎ها، بر فرشی نفیس قدم گذاشته می‎شود.

از جمله آثار مشهور عالی‎قاپو، درِ چوبی آن است که گفته می‎شود از شهر نجف و حرم حضرت علی به این مکان انتقال داده شده است. کتیبه بالای سردر ورودی با عنوان «انا مدینه العلم و علی بابها» این فرضیه را تقویت می‎کند.


افزودن دیدگاه جدید