روستای پالنگان

پالنگان روستایی در یک کیلومتری دره «تنگیور»، در دهستان «ژاورود»، در 55 کیلومتری «اورامان» و در 57 کیلومتری کامیاران در استان کردستان است. پالنگان که در شمار فهرست آثار ملی ایران جای گرفته است، نزدیک به هزار تن سرانه مردمی دارد که به گویش کردی اورامی سخن می­گویند. روشن نیست که پالنگان از واژه پلنگ یا واژه پال در گویش کردی به معنی پشتگاه و پناهگاه برگرفته شده است.

پالنگان چون در دامنه کوه و در دو سوی دره جای گرفته است، خانه‌هایی با ساختار پلکانی و از سنگ و خشته چینی دارد. رودخانه تنگیور از میان پالنگان می‌گذرد و همراه با 20 چشمه در دره تنگیور روستا را سیراب می­کند و سرچشمه­های آبی درون دره به پدید آمدن آبشارهایی انجامیده است.

رودخانه تنگیور پس از پالنگان به رودخانه سیروان می‌پیوندد. در نزدیکی یک کیلومتری جنوب خاوری روستای پالنگان درون دره و کنار چشمه‌ها، دژی به نام «قلعه پالنگان» جای دارد که نشانه­هایی از آتشکده‌ها و پل‌هایی باستانی درون و بیرون آن آشکار است و به دوران مادها و پادشاهی هوخشتره باز می­گردد.

همچنین 7 دژ دیگر نیز در پالنگان بر جای مانده است، که شاید با دژ مادی یک شهر باستانی مادی در برابر یورش لشکرهای آشوری بوده باشند. همچنین گورستانی به نام بومی « مه حه لی مووسایا» از یهودیان در دروان شاهنشاهی هخامنشی و نیز گورستانی با سنگ­ نوشته از سده ششم و هفتم نیز برجاست.

همچون بزرگ ‎ترین جشن سراسر ایران، نوروز بزرگترین جشن مردمان پالنگان است. در این جشن همراه با موسیقی و شادپیمایی و رقص «هل پرکی»، چراغدان و افروزه کشی می­شود. کوچ بهاری کوچروان در پالنگان به برگزاری موسیقی گریان، چپله و سیاچمانه می­انجامد.

از بازی­های بومی پالنگان نیز می­توان اسب ‎سواری، گرزبازی، غل غلان، بارباران، کوشه کوشه و چاک چاک را نام برد. مردمان روستای پالنگان به تولید محصولاتی از جمله گندم، جو، کشک، روغن، عسل، گیوه، جاجیم و «موج» اشتغال دارند. همچنین در باغ­های پالنگان میوه‌هایی از جمله انار، توت فرنگی، هلو، زردآلو و انجیر پرورش می­یابد. پخت خوراکی­هایی همچون ماهی کبابی، آش دوینه، آش دوغ کردها، شلمین، آش پرپوله، ولوشه، غازینه نیز در پالنگان رایج است.