باغ و عمارت عین الدوله

باغ و عمارت عین الدوله یادگاری ایرانی از دوران قاجار است که در محله هروی تهران واقع شده است و دو دهه پیش نامش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از رخدادهای تاریخی و بین‌المللی که در این محل اتفاق افتاده برگزاری نشست تهران به رهبری سه قدرت بزرگ آن دوران، در آذر ماه 1332 خورشیدی پس از پایان جنگ جهانی دوم است که نقطه عطفی در تاریخ جهان در سده بیستم به شمار می­آید.

شاهزاده «عبدالمجید میرزا» که در سال 1271 خورشیدی به عین الدوله ملقب شد، نوه فتحعلی­شاه و صدراعظم مظفرالدین شاه قاجار بود و پس از آن نیز حاکم تهران و وزیر داخله و نیز حاکم آذربایجان شد.

زمین باغ و عمارت عین الدوله 11 هزار و 900 متر مربع است، که یک چهارگوش کشیده شمالی جنوبی را می‌سازد. زمین این باغ دارای چهار درگاه است؛ دو درگاه بزرگ در شمال و جنوب و دو درگاه کوچک در دو خاور و باختر برای آن فراهم شده است. میانسرا دارای چندین باغچه با درختان کاج و استخری بزرگ بوده است. استخر دارای جزیره­ های کوچک بوده که با پل­ های فلزی به هم راه داشته است. دورادور ساختمان عین الدوله از سوی شمال به جنوب درگاه اصلی سازه، یک سکو به بلندای 1 و نیم متر جای داده شده است که در با 5 پله به ایوانی می­رسد که دور تا دور ساختمان می­چرخد. ساختمان عین الدوله 800 متر زیربنا دارد و با نقاشی دیواری، آینه­ کاری و قاب ­بندی آراسته شده است.

زیربنای ساختمان در دو طبقه ساخته شده است. گمان کارشناسان بر این است که روند ساختمان ییلاقی عین الدوله در میان سال‌هاي 1330 تا1310 قمری، در واپسین دهه سده خورشیدی پیش آغاز و به پایان رسیده است. شاه‌نشين ساختمان عین الدوله با آسمانه آيينه‌كاری شده و آذین‌بندی در همكف جای داده شده است، و با دو راهرو در دو سو به دیگر بخش­های همکف راه دارد.

نخستین بازسازی­ های این ساختمان به دست رضا هروی ملقب به بصیرالدوله و پس از خرید عمارت عین الدوله انجام شد. در روند بازسازی­­ ها درگاه اصلی ساختمان بهبود یافت و بالای آن نیز یک مهتابی افراخته شد. دیگر این‌که راه پله ساختمان از شمال شرقی به غرب جابجا شد و در طبقه همكف نیز چند اتاق گوشواره‌ جای داده شد.

همچنین در بخش ميانی همكف سرويس بهداشتی و حمام درون عمارت عین الدوله فراهم شد. ساختمان عین الدوله پس از آن نیز در سال­های 1376، 1381 و 1387 بازسازی شد. اکنون بیش از یک دهه است که نگارخانه برگ در این ساختمان راه­اندازی شده است و از علاقمندان فرهنگ و هنر ایران میزبانی می‌کند.